Bütünleyici Onkoloji – Bilimsel Olarak Kanıtlanmış Yöntemlerle Kanserin Sonuçlarını ve Yaşam Kalitesini Geliştirmek

25.02.2023

Dünya genelinde yıllık 18 milyon kişiye yeni kanser tanısı konulmakta ve yıllık 9.6 milyon yaşam kaybı ile kanser, kalp-damar hastalıklarından sonra ikinci ölüm sebebidir. 2030’da ise yeni kanser tanısı konulan hasta sayısının 23.6 milyon kişiye ulaşacağı tahmin ediliyor. Fakat, kanser vakalarının yarısından fazlasının yaşam biçiminde yapılan değişikliklerle engellenebileceğini biliyoruz (bakınız en önlenebilir 8 kanser türü). Bu değişimlerin en etkili şekilde sağlanabilmesi için Bütünleyici / Entegratif Onkoloji yaklaşımı daha çok ilgi görmeye başlıyor.

Bütünleyici / Entegratif Onkoloji Nedir?

Bütünleyici Onkoloji; kemoterapi, radyasyon tedavisi, cerrahi işlemler ve immünoterapi gibi, standart kanser tedavi yöntemlerinin yanı sıra; zihin-beden faaliyetlerinden ve destek tedavilerden faydalanan, hasta odaklı, kanıt destekli bir kanser tedavi yöntemidir. Örnek olarak meditasyon, yoga, müzik terapisi, masaj terapi, akupunktur. "Bütünsel" kelimesi "geleneksel ve alternatif" ve benzeri kelimelerle karıştırılabileceğinden ötürü, bu yöntemi adlandırmak biraz zordur. Batı’nın tıbbi metotlarından türetilmemiş alternatif uygulamalar herhangi bir standart tedavinin yerini almamaktadır. - İlgili konu: Steve Jobs ve binlerce yaşam alternatif kanser tedavilerine kurban ediliyor! Bütünleyici yöntemler ise destekçi uygulamaların standart tedavi yöntemlerine eklenmeleridir. Onkoloji tedavileri de yavaşça standart kanser tedavi yöntemlerine ek olarak, hastanın fiziksel ve ruh sağlığına katkı sağladığı bilimsel olarak kanıtlanmış faaliyetleri destekleyici ek uygulamalar olarak benimsemeye başlamıştır.

Kanser Hastaları İçin Önemli Bir İhtiyaç

Kanser hastalarının %30-%50'si hastalık belirtileri ve bulgularını hafifletmek ve hayat kalitelerini arttırmak için bütünleyici tedaviler almaktadır. Bununla birlikte standart tedavi yerine geleneksel ve alternatif tıp tedavilerini uygulamak hayatta kalma oranını azaltmaktadır, fakat ana tedavinin yanında bütünleyici yöntemlerden de faydalanan hastalar, oldukça olumlu sonuçlar ve geri bildirimler sunmuşlardır. Akupunktur, masaj, meditasyon, yoga, tai chi, qi gong gibi aktiviteler hastanın hayat kalitesini arttıran; fiziksel, psikolojik ve ruhsal refahını arttırabilen, bütünsel uygulamalar içinde yer alan örnek aktivitelerdendir. Buna bağlı olarak, bu aktiviteler hastaların kliniksel sonuçlarını pozitif bir şekilde etkileme potansiyeline sahiptir. Fakat elbette, bu uygulamaların ve bazı gıda takviyelerinin kullanımında hastanın durumu gibi önemli faktörler de hesaba katılmalıdır ve kesinlikle bir onkoloğun görüşü alınmalıdır.

Bütünsel Onkoloji Programları

Bu programlar birçok öncü birçok kanser merkezinde uygulanmaya başlamıştır. "Kanser yabani bir ot gibidir. Benim işim bahçenin bu otların büyümesi ve dağılması için olabilecek en uygunsuz yer olmasını sağlamaktır." -Dr. Abrams – Onkolog – California San Francisco Üniversitesi. Bütünleyici onkoloji yaklaşmında beslenme bir tedavi yöntemi, ve en önemli müdahalelerden biri olarak görülmektedir. Tedavi öncesinde ve sırasında bitki-odaklı, işlenmemiş gıda diyetinin benimsenmesi desteklenmektedir (örneğin Akdeniz Diyeti). - İlgili konu: En iyi diyetlerin listesi 2020 Kanser tanısı insanı çaresiz bir duruma sokabilir, fakat bu durumlardaki düşünce Dr. Abrams’ın kelimeleriyle şu şekilde anlatılabilir: "Eğer bütünsel bir onkoloğun hastasıysanız, sadece bir akciğer kanseri ya da pankreas adenokanser hastası değilsiniz. Siz, kanser ile yaşayan, önünüzdeki seçeneklerden güç almayı isteyen bir bireysiniz." Bu seçenekler arasında diyet değişikliği, stresi azaltma yöntemleri, egzersiz ve yoga, akupunktur ile size neşe getirip bağlanabileceğiniz diğer aktiviteler de yer almaktadır.

Bütünleyici Tıp Uygulamalarının Kanserde Kullanımı Konusunda Araştırmalar Ne Diyor?

Yapılan bir araştırmaya göre, bütünsel bir yaklaşımla tedavi alan 4. evre meme kanseri hastalarının standart tedavi alanlara kıyasla daha iyi hayatta kalma oranlarına sahip olduğu görüldü. 5 yıllık hayatta kalma oranlarının bütünsel tedavi alan hastalarda %27, standart tedavi alanlarda ise %17 olduğu görüldü. Fakat, sağkalım faydası gösteren çalışmaların sayısı oldukça azdır ve bir kısmı çelişkilidir. Bununla birlikte bütünleyici onkoloji yaklaşımı, belirgin faydalarını kanser hastasının yaşam kalitesi üzerine göstermektedir. Journal of Clinical Oncology adlı dergide 2018'de yayımlanan ve ASCO (Amerikan Klinik Onkoloji Derneği (ASCO) tarafından desteklenen meme kanseri için "Entegratif Tedavi Rehberinde" yer alan tavsiyelerden bazıları şunlardır:

Anksiyete ve stresi azaltma için müzik terapi, meditasyon, stres yönetimi ve yoga önerilir.
Depresyon ve duygudurum bozuklukları için meditasyon, rahatlama, yoga, masaj ve müzik terapisi önerilir.
Yaşam kalitesini iyileştirmek için meditasyon ve yoga önerilir.
Kemoterapiye bağlı bulantı ve kusmayı azaltmak için, bulantı ilaçlarına ek olarak akupunktur önerilir.
Glutamin kemoterapi sırasında bulantı ve kusmayı iyileştirmek için önerilmemektedir.
Karnitin, kemoterapiye bağlı periferik nöropatiyi önlemede zarar verme riski nedeniyle tavsiye edilmez.
Meme kanseri tedavisi yan etkilerini yönetmek için alınan besin takviyelerinin kullanılmasını hiç bir güçlü kanıt desteklemez.

Meme kanseri tedavisi için kanıt düzeylerine göre tamamlayıcı ve alternatip tıp uygulamalar�

Kanıt Düzeylerinin ne Anlama Geldiğini Açıklamak Gerekirse;

Kanıt Düzeyi A

Kanıt Düzeyi B: söz konusu tedaviden orta-önemli düzeyde fayda olduğuna dair üst seviye kesinlik olması
Kanıt Düzeyi C: söz konusu tedaviden az düzeyde fayda olduğuna dair orta seviye kesinlik olması
Kanıt Düzeyi D: söz konusu tedaviden etkinin gösterilememiş olması
Kanıt Düzeyi H: söz konusu tedavinin zarar vermesi
Kanıt Düzeyi I: söz konusu tedaviden için mevcut kanıtlar sonuçsuz

Kanıt düzeyi A ve B yani yüksek kanıt düzeyi söz konusu ise o tedavinin verilmesinin önerilir. Kanıt düzeyi C ise tedavinin yararı tartışmalıdır. Kanıt düzeyi D, H, I ise tedavinin verilmesi önerilmez.

Bütünsel Onkolojinin Geleceği

İki farklı tedavi disiplininin bir araya gelip bilimsel olarak kanıtlanmış şekilde kanser hastalarının tedavi süreçlerini daha etkili ve verimli kılması çok sevindirici bir haberdir, ancak yapılacaklar hala söz konusudur. Bütünsel Onkoloji Topluluğu'nun (Society for Integrative Oncology = SIO) sunduğu meme kanseri için kliniksel ilkelerin ASCO tarafından desteklenmesi ile, bütünsel onkoloji yöntemi önemli bir adım atmıştır. Fakat daha da ilerleyebilmesi ve tam potansiyeline ulaşabilmesi için bütünsel onkoloji odaklı bilimsel çalışmaların desteklenmesi ile birlikte bu uygulamaların hastaların tedavisi sırasında kullanılmasının rutin bir süreç olması gerekmektedir.

Kaynak

1. National Cancer Institute. Cancer statistics. Updated April 27, 2018. Accessed January 26, 2020.

2. American Institute for Cancer Research. Take control of your cancer risk: Nearly fifty percent of common cancers are preventable. Published February 1, 2018. Accessed January 26, 2020.

3. Witt CM, Balneaves LG, Cardoso MJ, et al.; A comprehensive definition for integrative oncology. J Natl Cancer Inst Monogr. 2017;52:3-8.

4. Ambrosone CB, Zirpoli GR, Hutson AD, et al. Dietary supplement use during chemotherapy and survival outcomes of patients with breast cancer enrolled in a cooperative group clinical trial (SWOG S0221) [published online December 19, 2019]. J Clin Oncol.

5. National Cancer Institute. NCI-designated cancer centers. Updated June 24, 2019. Accessed January 26, 2020.

6. Block KI, Gyllenhaal C, Tripathy D, et al. Survival impact of integrative cancer care in advanced metastatic breast cancer. Breast J. 2009;15(4):357-366.

7. Abrams DI. An integrative approach to prostate cancer. J Altern Complement Med. 2018;24(9-10):872-880.

8. Garcia MK, Meng Z, Rosenthal DI, et al. Effect of true and sham acupuncture on radiation-induced xerostomia among patients with head and neck cancer: a randomized clinical trial. JAMA Netw Open. 2019;2(12):e1916910.

9. Centers for Medicare and Medicaid Services. Decision memo for acupuncture for chronic low back pain (CAG-00452N). Published January 21, 2020. Accessed January 26, 2020.

10. Society for Integrative Oncology (SIO). ASCO endorses SIO breast cancer guideline [press release]. Accessed January 26, 2020.

11. Gary H. Lyman, Heather Greenlee, Kari Bohlke et al..
Integrative Therapies During and After Breast Cancer Treatment: ASCO Endorsement of the SIO Clinical Practice Guideline. Journal of Clinical Oncology, June 2018.