Hormon-pozitif, HER2-negatif, ESR1-mutasyonlu ileri evre veya metastatik meme kanseri olup daha önce en az bir basamak hormonal tedavi ardından hastalığı ilerleyen menopoz sonrası kadınlar veya yetişkin erkekler için elacestrant (Orserdu, Stemline Therapeutics) adlı ilaç 27 Ocak 2023'te FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) onayı aldı.
Elacestrant, ağızdan hap şeklinde alınan SERD (seçici östrojen reseptör indirgeyici) sınıfından bir ilaçtır. Bu, bir oral SERD ilacının ilk FDA onayıdır. Bu sınıftan sık kullandığımız bir diğer ilaç olan fulvestrant (Faslodex), kalçadan intramusküler (kas içine) uygulanmaktadır.
FDA ayrıca Guardant360 CDx testini, meme kanseri olan hastalarda ESR1 mutasyonunu belirlemek için onayladı. Böylelikle, ilk kez ESR1 hedefli bir tedavi FDA onayı almış oldu.
ESR1 mutasyonu nedir?
ESR1, östrojen reseptörünü kodlayan bir gendir. Metastatik hormon reseptörü pozitif meme kanserinde hormonal tedavilere bağlı olarak sıklıkla ESR1 geninde mutasyonlar meydana gelir. ESR1 mutasyonları en sık olarak aromataz inhibitörleri altında ilerlemiş meme kanserlerinde görülür.
EMERALD Çalışması ile Gelen FDA Onayı
Elecestrant, yaklaşık yarısında ESR1 mutasyonları olan hormon-pozitif, HER2-negatif ilerlemiş veya metastatik meme kanseri olan 478 menopoz sonrası kadın ve erkeği içeren faz 3 EMERALD çalışmasına dayalı olarak onaylandı.
ESR1 durumu, kan dolaşımındaki tümör DNA'sı (ctDNA) ile belirlendi ve ligand bağlanma alanındaki ESR1 missense (yanlış anlamlı) mutasyonları ile sınırlıydı.
Hastalar daha önce, bir veya iki basamak homornal tedavi almıştı, buna bir CDK4/6 inhibitörü dahildi. Katılımcılar ayrıca ilerlemiş veya metastatik hastalık için önceden bir basamak kemoterapi almış olabilirlerdi.
Deney koluna 239 katılımcı günde bir kez oral olarak 345 mg elacestrant, kontrol koluna 239 katılımcı fulvestrant veya bir aromataz inhibitörü içeren araştırmacının tercih ettiği hormonal tedaviye 1:1 oranında rastgele atandı.
Sonuçlar
Hastaların %62'si 1 basamak hormonal tedavi almıştı. Hepsi daha önce bir CDK4/6 inhibitörü ile tedavi görmüştü, %24'ü daha önce fulvestrant ve %25'i daha önce kemoterapi görmüştü.
- ESR1 mutasyonları olan 228 hastada (%48), ortanca progresyonsuz (ilerlemesiz) sağkalım, elacestrant ile 3,8 aya karşılık fulvestrant veya aromataz inhibitörü kolunda 1,9 aydı (tehlike oranı, 0,55; P = .0005).
Araştırmacılar, mutasyona sahip olmayan hastalarda tedavi kolları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir progresyonsuz sağkalım farkı gözlemlemedi.
Önemli not: Günümüzde hormonal tedaviler sıklıkla tek başına kullanılmıyor, fakat bu çalışmanın amacı, meme kanseri hormonal tedavisinde en iyi kombinasyonu belirlemek değil, "şu anda mevcut olan hormonal tedavilerle yeni bir hormonal tedaviyi karşılaştırmak" olarak belirlenmişti. Bu çalışmada, elecestrantın fulvestrant ve diğer aromataz inhibitörlerine göre daha etkili çıkması, gelecekteki klinik çalışmalarda elacestrantın daha önceki basamaklarla, olasılıkla bir CDK4/6 inhibitörü ile kombine kullanılacağına işaret ediyor.
Kan Yağlarının Takibi Gerekli
Elacestrant ile hastaların %10 veya daha fazlasında meydana gelen en yaygın yan etkiler kas-iskelet ağrısı, mide bulantısı, artmış kolesterol, artmış AST, artmış trigliseritler, yorgunluk, azalmış hemoglobin, kusma, artmış ALT, azalmış sodyum, artmış kreatinin, iştah azalması, ishal, baş ağrısı, kabızlık, karın ağrısı, sıcak basması ve dispepsidir (mdede rahatsızlık hissi).
İlaç etiketi elacetsrantın "hiperkolesterolemi ve hipertrigliseridemi" olarak adlandırlan kan yağ yüksekliğine neden olabileceği konusunda uyarıyor. Tedaviye başlamadan önce ve sonrasında düzenli olarak kan lipid (yağ) profili izlenmeli.
Tavsiye edilen elacestrant dozu, hastalık ilerlemesine veya kabul edilemez yan etkiye kadar günde bir kez gıda ile oral olarak 345 mg'lik tek tablettir.
Elacestrant Etki Mekanizması Nasıldır?
Elacestrant, SERD (Selective Estrogen Receptor Degrader) sınıfından bir hormon baskılayıcı ilaç tipidir ve östrojen reseptörüne bağlanarak onların bozulmasını hedefler. Bu, östrojen reseptörü tarafından kontrol edilen hücresel süreçleri azaltır ve böylece kanser hücrelerinin büyümesini ve gelişmesini engellemeyi amaçlar.
Elacestrant, fulvestranta göre oral alınabilme ve östrojen reseptörünü daha güçlü baskılama avantajlarına sahiptir. Ayrıca, kan-beyin bariyerini daha kolay geçebilmektedir, bu da beyin metastazlı meme kanserli hastalar için uygun bir tedavi seçeneği olabileceğini akla getirmektedir.
