HPV p16 Negatif veya Pozitif Nedir? HPV mRNA E6/E7 ve DNA Testi Ne Anlama Gelir?

Tüm Kanserlerin %5'inin Sebebi

İnsan papilloma virüsü (HPV), dünya genelinde yaygın görülen bir enfeksiyon olup, özellikle rahim ağzı, baş ve boyun, anüs gibi bölgelerde kanser gelişimine yol açabilir. HPV'nin tüm kanserlerin yaklaşık %5'inden sorumlu olduğu ve dünya çapında yılda yaklaşık 630 bin kansere yol açtığı belirlenmiştir.

HPV ile ilişkili kanserlerin erken tanı ve tedavisinde p16 ve E6/E7 gibi biyobelirteçler kritik bir öneme sahiptir. Bu yazıda, p16 ve HPV mRNA E6/E7'nin ne anlama geldiğini ve HPV ile ilişkili testlerin kanser riskini değerlendirmede nasıl kullanıldığını açıklayacağız.

Önemli Not: HPV testinde mRNA E6/E7 veya p16'nın varlığı, bir kişinin kanser olduğu anlamına gelmez. Ancak, bu durum bir kişinin kansere yol açabilecek yüksek riskli bir HPV türüne sahip olduğunu gösterir. Bu kişi daha fazla test, izleme ve tedaviye ihtiyaç duyabilir.

HPV ile enfekte olan kişilerde, bağışıklık sistemi genellikle HPV hücrelerini 1-2 yıl içinde temizler. Ancak, bağışıklık sistemi enfeksiyonu temizleyemezse, yüksek riskli HPV prekanseröz (kanser öncülü) hücre değişikliklerine neden olabilir. Tedavi edilmezse, bu hücreler zamanla kanserli hale gelebilir.

2022 yılına ait bir derleme makaleye göre, yüksek riskli HPV enfeksiyonu şu kanserlerin sebeplerindendir:

• Rahim ağzı kanserlerinin %99'undan fazlası
• Anal kanserlerin %95'i
• Baş ve boyun kanserlerinin %80'i
• Penis kanserlerinin %63'ü
• Vulva kanserlerinin %69'u
• Vajinal kanserlerin %75'i

Yüksek riskli HPV türleri şunlardır:

Yüksek riskli HPV türleri, kansere yol açma potansiyeli olan HPV tipleridir. En yaygın yüksek riskli türler şunlardır:

• HPV 16: Rahim ağzı kanserlerinin en sık nedeni.
• HPV 18: İkinci en yaygın yüksek riskli tür.
• HPV 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59: Diğer yüksek riskli türler olup daha düşük sıklıkta kansere neden olabilirler.

Gardasil 9 aşısı, bu türlerin dokuzuna karşı koruma sağlar: HPV 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 ve ayrıca iki düşük riskli HPV tipi olan HPV 6 ve HPV 11'e karşı da koruyucudur.

İLGİLİ KONU: HPV Aşısı, Rahim Ağzı Kanserinin Yanı Sıra Diğer Kanserlere Karşı da Koruma Sağlıyor

---

HPV Nedir ve Nasıl Kanser Yapar?

HPV, cilt ve mukozal yüzeyler aracılığıyla bulaşan bir virüs türüdür. Genellikle cinsel yolla bulaşan bu virüsün birçok türü vardır. Bu türlerden bazıları, kansere neden olabilecek yüksek riskli HPV türleri olarak bilinir.

HPV’nin kanser yapıcı etkisinin arkasındaki mekanizma, hücre döngüsünü düzenleyen bazı önemli proteinlerin işlevini bozmasıyla başlar:

Yüksek riskli HPV türleri, konakçı hücreye E6 ve E7 adı verilen iki onkoproteini ürettirir. Bu proteinler, hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasını engelleyen p53 ve retinoblastom (Rb) gibi tümör baskılayıcı proteinleri baskılar.

Daha detaylı açıklamak gerekirse:

• E6 proteini, p53 proteinine bağlanarak onun parçalanmasına yol açar. Bu durum, p53'ün hücre ölümünü (apoptoz) ve DNA onarımını düzenleyen işlevlerini ortadan kaldırır.
• E7 proteini, retinoblastom (Rb) proteinini inaktive eder, böylece hücre döngüsünü serbest bırakır ve hücrelerin kontrolsüz şekilde bölünmesine neden olur.

---

HPV p16 Nedir? Negatif veya Pozitif Ne Anlama Gelir?

p16 proteini, normalde hücre döngüsünü düzenleyen bir tümör baskılayıcı proteindir ve CDKN2A geni tarafından üretilir. p16, hücrelerin bölünmesini kontrol eder ve onları anormal şekilde çoğalmaktan korur. Ancak, yüksek riskli HPV enfeksiyonu sırasında E7 proteini Rb genini baskıladığı için hücrede p16 proteini aşırı birikmeye başlar. Bu durum, p16'nın hücresel değişikliklerin bir göstergesi olarak kullanıldığı anlamına gelir.

p16 testi, bir hücredeki p16 seviyesini ölçer ve kanser gelişimini değerlendirmek için kullanılır. p16 pozitifliği, HPV'nin hücrede aktif olduğunu ve kansere yol açma riski taşıdığını gösterir. Özellikle baş-boyun kanserlerinde ve rahim ağzı kanserinde p16 pozitifliği, HPV ile ilişkili bir kanserin varlığına işaret eder.

Bununla birlikte, kanser tanısı almış kişilerin dokularında p16 pozitifliği, genellikle daha iyi bir tedavi yanıtı ve hastalık gidişatı ile ilişkilidir.

• p16 Pozitif: Bu durum, hücrede yüksek riskli HPV'nin aktif olduğu ve hücredeki değişikliklerin prekanseröz ya da kanserli hale gelme potansiyeli taşıdığını gösterir. p16 pozitifliği, kanser gelişme riskini gösterdiği için ileri tetkikler ve tedavi planlaması gerektirir.

• p16 Negatif: Hücrede p16'nın negatif olması, HPV enfeksiyonunun etkilerinin gözlenmediği ya da HPV ile ilişkili bir kanser riskinin düşük olduğunu gösterir.

---

HPV mRNA E6/E7 Ne Anlama Gelir?

HPV virüsünün kansere neden olan iki ana onkoproteini E6 ve E7’dir. Bu proteinler, hücrenin kontrolsüz şekilde çoğalmasına neden olarak kanser gelişimine yol açar. HPV mRNA E6/E7 testi, HPV'nin hücrelerde E6 ve E7 proteinlerinin üretimini başlatıp başlatmadığını doğrudan tespit eder.

Bu test, virüsün kansere yol açabilecek potansiyelini doğrudan gösterir. Eğer E6 ve E7 proteinleri tespit edilirse, HPV enfeksiyonu aktif durumdadır ve hücrelerde kansere yol açma riski yüksektir. Bu test, özellikle kanser öncesi lezyonların tespiti ve yönetiminde kullanılır.

p16 ve HPV mRNA E6/E7 Testleri Farklı mı?

Evet, p16 ve E6/E7 testleri farklıdır, ancak her iki test de HPV ile ilişkili kanserlerin tanı ve yönetiminde kullanılır.

• p16 testi, HPV'nin hücresel etkilerini gösteren dolaylı bir belirteçtir. HPV enfeksiyonu sırasında p16 proteini artar ve bu, hücredeki değişikliklerin bir göstergesi olarak kabul edilir.

• E6/E7 testi, HPV'nin hücrede aktif olup olmadığını ve E6 ve E7 onkoproteinlerinin üretilip üretilmediğini doğrudan tespit eder. Bu test, HPV'nin kansere neden olabilecek etkilerini doğrular.

Her iki test de doktorların, HPV enfeksiyonunun yol açtığı hücresel değişiklikleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur ve tedavi planlamasında yol gösterici olur.

Hangi Testler Kullanılır?

1. p16 Testi:

   • İmmünohistokimya (IHK): Bu test, biyopsi örneğinden alınan dokuda p16 proteininin varlığını inceler. Pozitif sonuçlar, hücrede HPV'nin varlığını dolaylı olarak gösterir.

2. E6/E7 Testi:

   • mRNA Testi: HPV'nin hücrelerde E6 ve E7 onkoproteinlerinin üretimi için sinyal gönderip göndermediğini tespit eder.
   • PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu): HPV'nin genetik materyalini tespit etmek için kullanılır ve hangi HPV türünün enfeksiyona neden olduğunu belirler.

---

p16 veya E6/E7 Pozitif Çıkarsa Ne Yapılır?

• p16 Pozitif: Bu durum, kanser riski taşıyan hücresel değişikliklerin varlığını gösterir. Doktorlar, bu durumu izlemek veya ileri tetkikler yapmak için ek biyopsiler isteyebilir. Tedavi seçenekleri, kanser öncesi lezyonların cerrahi olarak çıkarılması, kriyoablasyon, lazer tedavisi veya daha ileri evrelerde histerektomi gibi daha agresif tedaviler olabilir.

• E6/E7 Pozitif: Bu, HPV'nin hücrede aktif olduğunu ve kansere neden olabilecek etkiler gösterdiğini doğrular. Eğer test pozitif çıkarsa, daha fazla tetkik yapılır ve kanser öncesi veya kanserli hücrelerin tedavisi için cerrahi müdahaleler, radyoterapi veya kemoterapi gibi tedavi seçenekleri uygulanabilir.

---

HPV DNA Testi Nedir? p16 ve E6/E7 Testlerinden Farklı mıdır?

HPV DNA testi, p16 ya da E6/E7 proteinlerine bakmaz; bu test tamamen farklı bir şeydir. HPV DNA testi, kişinin hücrelerinde HPV'nin genetik materyalini (DNA) arar ve hangi HPV tipinin mevcut olduğunu belirler. Bu test, özellikle yüksek riskli HPV türlerinin varlığını saptamak için kullanılır ve rahim ağzı kanseri taramalarında önemli bir araçtır.

Özetle:

• HPV DNA testi, hücrelerde HPV'nin genetik materyali (DNA) olup olmadığını tespit eder. Bu test, p16 ya da E6/E7 proteinlerine bakmaz.
• p16 testi, HPV enfeksiyonunun hücresel etkisini gösteren bir biyobelirteç testidir ve genellikle immünohistokimya ile yapılır.
• E6/E7 testi, HPV'nin kansere neden olabilecek onkoproteinlerinin hücrede üretilip üretilmediğini tespit eden bir testtir. Bu, genellikle HPV mRNA'sının varlığını tespit eden bir testtir ve kanser öncesi hücresel değişiklikleri gösterir.

HPV DNA testi, genetik materyali tespit ederken, p16 ve E6/E7 testleri, HPV’nin hücredeki etkilerini ölçer.

---

HPV Testinden Sonra Ne Olur?

Bir HPV testi sonucunda HPV mRNA E6/E7 veya p16 veya HPV DNA tespit edilirse, sağlık profesyonelleri kişinin rahim ağzı hücrelerinde kansere yol açabilecek değişiklikler geliştirme riskini değerlendirir. Bu değerlendirmeye dayanarak, doktor şu adımları önerebilir:

• Yeniden test: Kişi, 1-3 yıl içinde başka bir HPV testi yaptırmak isteyebilir.
• Kolposkopi: Bu işlem sırasında doktor, rahim ağzına sirke çözeltisi uygular. Bu çözeltisi, anormal bölgeleri görünür hale getirir ve doktor bu bölgeleri kolposkop adı verilen bir aletle inceler.
• Rahim ağzı biyopsisi: Bir biyopsi sırasında, doktor rahim ağzından küçük bir doku örneği alır ve anormal hücrelerin varlığı mikroskop altında incelenir.

Bu testlerin sonuçları, yüksek dereceli hücre değişikliklerini ortaya çıkarırsa, doktor tedavi önerebilir.

İLGİLİ KONU: Rahim Ağzı Kanseri Öncüleri: CIN1, CIN2 ve CIN3 Nedir? Kansere Dönüşmesi Önlenebilir mi?

Tedavi Türleri

HPV ile ilişkili hücresel değişikliklerin tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Konizasyon: Bu işlem, ince bir elektrikli tel halka kullanılarak anormal dokunun çıkarılmasıyla yapılır. Bazen, soğuk bıçak konizasyonu ile neşter kullanılarak da bu doku çıkarılabilir.
• Kriyoablasyon: Bu yöntemde, doktor anormal dokuyu soğuk bir problarla dondurup yok eder.
• Lazer tedavisi: Dokuyu yok etmek veya çıkarmak için lazer kullanılır.
• Total histerektomi: İleri düzey prekanseröz hücrelerin çıkarılması için rahim ağzı ve rahmin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

---

HPV taraması Ne Zaman Yapılmalı?

Amerikan Kanser Derneği, 25-65 yaş arası kişilerin her 5 yılda bir HPV testi yaptırmasını önermektedir. Eğer birincil HPV testi mevcut değilse, her 5 yılda bir HPV ve Pap testi kombinasyonu veya her 3 yılda bir Pap testi yapılması tavsiye edilir. Ayrıca, anormal bir Pap testi sonucu alan kişilerin de HPV testi yaptırması gerekir.

HPV, genellikle belirtilere neden olmaz ve bir kişi ancak test yapıldığında enfeksiyondan haberdar olabilir. HPV ile ilişkili bazı kanserler ise kanama, ağrı ve kitleler gibi semptomlar gösterebilir. Bu semptomlar, genital bölgede, ağızda veya boğazda görüldüğünde bir doktora başvurulması önemlidir.

---

Sık Sorulan Sorular

HPV mRNA E6/E7 ne kadar sürede kaybolur?

Bağışıklık sistemi genellikle HPV enfeksiyonunu 1-2 yıl içinde temizler. Ancak, bağışıklık sistemi enfeksiyonu temizleyemezse, virüs kalıcı olabilir ve prekanseröz ya da kanserli hücreleri önlemek veya yönetmek için tedavi gerekebilir.

HPV mRNA E6/E7 cinsel yolla mı bulaşır?

HPV, çoğunlukla cinsel yolla bulaşır. E6 ve E7 proteinlerinin üretimine yol açan yüksek riskli HPV türleri de bu yolla bulaşabilir.

HPV mRNA E6/E7 tespit edilmesi kanser anlamına mı gelir?

Hayır, HPV mRNA E6/E7'nin tespit edilmesi, kişinin kanser olduğu anlamına gelmez. Ancak, test sonuçları kişinin kansere yol açabilecek yüksek riskli bir HPV türüne sahip olduğunu gösterir.

---

Kısa Özet

HPV’nin kanser yapıcı etkileri erken dönemde tespit edilebilirse, tedavi süreçleri çok daha başarılı sonuçlar verebilir. Bu nedenle, düzenli tarama testleri ve biyomarkerların takibi hayati önem taşır.

HPV p16 ve HPV mRNA E6/E7 testleri, HPV'nin hücresel etkilerini anlamada ve kansere dönüşme riskini değerlendirmede kritik bir rol oynar. p16 pozitifliği, hücredeki anormal değişikliklerin HPV ile ilişkili olduğunu ve kansere yol açma riskini gösterirken, E6/E7 testi, HPV’nin kansere neden olabilecek aktivitesini doğrudan ölçer. Bu testler, doktorların HPV ile ilişkili kanserlerin erken tanısını koymalarına ve hastalara uygun tedavi seçeneklerini sunmalarına yardımcı olur.