Konizasyon nedir ?

Konizasyon, kısaca tanımlamak gerekirse, rahim ağzının boyun kısmından (cervix uteri, uterumun serviksi) koni şeklinde bir bölümün kesip çıkarılmasıdır. Koni biyopsisi olarak da adlandırılabilen bu prosedürde; dokuyu çıkarmak için bir neşter, bir lazer bıçağı veya bir elektrik akımı ile ısıtılan ince bir tel halkası kullanılabilir. Doku daha sonra hastalık belirtilerini incelemek için mikroskop altında kontrol edilir. Konizasyon, rahim ağzı kanserini kontrol etmek veya rahim ağzındaki belirli koşulları tedavi etmek için kullanılabilmektedir. 

-ilgili konu: drozdogan.com/rahim-agzi-kanseri-belirtileri-ve-tedavisi (detaylı)

Bazen, rahim ağzı yüzeyinden alınan hücreler, anormal görünebilir ancak kanser olmayabilir. Yine de bu anormal hücreler, kansere uzanan birtakım değişikliklerin başlangıcı olabilir. Biz bu tür anormal hücreleri prekanseröz (kansere dönüşme eğilimi yüksek) olarak adlandırırız ve skuamöz intraepitelyal lezyon, displazi, servikal intraepitelyal neoplazi (CIN) veya in situ karsinom gibi değişik terimler ile şiddetini derecelendiririz.

Prekanseröz lezyonlar, serviksin astarını döşeyen epitel tabakası ile sınırlı iken, bu lezyonlardaki anormal hücreler değişime uğrayıp rahim ağzının daha derin tabakalarına yayılmaya başladığında rahim ağzı (serviks) kanseri oluşur.

rahim ağzı serviks kanseri nasıl oluşur prekanseröz lezyon CIN HPV enfeksiyonu ASCUS HSIL LSIL

İşte konizasyon uygulaması bu gibi durumların varlığının araştırılmasında; smear (smir) testi sonucuna göre rahim ağzındaki hücrelerde normal olmayan değişimlerin izlendiği durumlarda, ileri derecede patoloji saptanan smear testi ile kolposkopi bulguları veya biyopsi sonuçlarının eşleşmediği durumlarda kullanılmaktadır. Ayrıca servikal intraepitelyal neoplazinin (CIN) koruyucu tedavisinde de kullanılabilmektedir.

-İlgili konu: Pap smear test sonucunun anormal olması ne demektir?

Konizasyon çeşitleri nelerdir?

Uygulama, tercih edilen yönteme göre farklı isimler almaktadır. Konizasyonun neşter ile yapılmasına, soğuk konizasyon; lazer ile uygulanmasına lazer konizasyon, elektrik ile çember biçimindeki bir araçla yapılmasına ise LEEP (loop elektrocerrahi eksizyon prosedürü) denilmektedir. 30 dakika kadar süren konizasyon işlemi lokal ya da genel anestezi altında yapılabilmektedir.

Bu yaklaşımların her birinin farklı yararları ve dezavantajları vardır.

Soğuk konizasyon, en temiz numune sınırlarını sağladığından dolayı daha fazla histolojik çalışma imkanı sunabilmektedir. Ancak genellikle lazer veya LEEP’e oranla daha fazla kanama yapmakta ve çoğu durumda genel anestezi gerektirmektedir.

Lazer prosedürleri daha uzun sürelidir ve özellikle düşük güç yoğunluğu kullanıldığında doku kenarlarını yakabilmekte ve böylece histolojik tanıya müdahale edebilmektedir. Bu prosedürün ana avantajı, lazerin sınırları doğru bir şekilde çizilebilmesidir. Bununla birlikte, genel olarak, lazerle konizasyonun yüksek maliyetli olması gerçeği, bu avantajını gölgeleyebilmektedir.

LEEP prosedürlerine bakıldığında ise; hızlılık, histolojik değerlendirme için sınırların korunmasını sağlaması ve minimal kanama oranlarına sahip olmak üzere çeşitli avantajlara sahiptir. Ayrıca, ofiste veya diğer ayakta tedavi ortamlarında LEEP prosedürleri gerçekleştirilebilmektedir.

Aşağıdaki şekilde, konizasyon işleminin nasıl yapıldığı resmedilmiştir.

servikal konizasyon nasıl yapılır

Konizasyonun tarihçesi

Bu tıbbi uygulamanın tarihi 19. yüzyılın başlarına uzanır. Bu dönemde rahim ağzı kanserlerini rezeke etmeye (ameliyatla tümörü alma) yönelik konizasyona benzeyen prosedürler kullanıldı. 20. yüzyılın ikinci yarısında konizasyon, lezyonları olmayan kadınlarda pozitif rahim ağzı hücresel incelemelerin nedenini teşhis etmede ve daha sonra CIN tedavisinde önemli bir araç olarak kullanıldı. Rahim ağzı içi kürtaj ile kombine edilebilen kolposkopik olarak yapılan rahim ağzı biyopsilerin yaygın şekilde kullanılmasının ardından, soğuk konizasyonun tanısal uygulaması azaldı. Bununla birlikte konizasyon, seçilen durumlarda önemli bir teşhis aracı olmaya devam etmektedir. İskandinavyalı ve Avusturyalı araştırmacılar tarafından titiz çalışmaların yayınlanmasının ardından CIN'in tedavisinde kabul gören bir yöntem haline gelmiştir. Soğuk konizasyonun kesin kökeni ise tarihsel olarak belirsizdir.

Konizasyon tekniğinde son zamanlarda herhangi bir değişiklik olmamışken, 2006'da dörtlü bir HPV (insan papilloma virüsü tip 6, 11, 16, 18) aşısı (Gardasil) tanıtılmıştır. HPV aşısının yaygın kullanımının rahim ağzındaki normal olmayan hücre gelişimi sayısını azaltması; bunun sonucu olarak da cerrahi müdahalelere duyulan ihtiyacı azaltması beklenmektedir.

-İlgili konu: drozdogan.com/hpv-asisinin-kesfinin-arkasindaki-hikaye-tarihcesi

Konizasyon prosedürlerinin gerçekleştirilme sıklığı, CIN'in tespit edilebilen veya kuşku sebebiyle önerilen vakalarına bağlı olarak tahmin edilebilir. HPV enfeksiyonlarını büyük kısmı - %90 kadarı - 2 yıl içinde kendiliğinden gerilemekle birlikte, kesin tanı veya tedavi için, saptanan vakalar kolposkopi ve zaman zaman konizasyonu gerektirir. Rahim ağzı kanseri, dünya genelinde halen 2. sıklıkta görülen jinekolojik (kadın yolları) kanserdir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde; etkili kanser tarama programları olmayan bölgelerde kadınlarda önemli bir yaşam kaybı nedenidir.

-İlgili konu: 2. Dünya Savaşı'ndan Nobele: Dr. Harald zur Hausen ve HPV'nin serviks kanserine yol açtığının keşfi

Rahim ağzı kanserinin görülme sıklığı ve ölüm oranı, Kuzey Amerika'nın ve Avrupa'nın çoğunda 1930'lardan beri yaklaşık %300 azalmıştır. En keskin düşüş pap-smear taramasının getirilmesinin ardından 1950'lerde başlamıştır. Hücresel inceleme nadiren kesin tanı sağladığından, rahim ağzının konizasyonu anormal, klinik veya kolposkopik lezyonların doğru teşhisinin belirlenmesinde önemli bir araç haline gelmiştir. Ek olarak, servikal intraepitelyal lezyonların tedavisi için önemli bir yöntemdir.

Kolposkopi nedir?

Klinik teşhis süreci genellikle bir pelvik muayene [vajina ile dişi üreme organlarının (rahim, yumurtalıklar ve rahim boynu) muayene edilmesi] ve Pap-smear testi alınarak başlar. Şüpheli lezyonlarda tercihen kolposkopi altında biyopsi yapılır. Kolposkopi rahim ağzı, vagen veya vulvanın yakından muayenesini sağlar. Kolposkop denilen ışıklı alet rahim ağzının görüntüsünü büyütür, böylece daha iyi muayenesini ve görülebilmesini sağlar. Kolposkopik biyopsiler daha fazla değerlendirme gerektiriyorsa tanı için konizasyon gerçekleştirilir. Servikal intraepitelyal lezyonlar gözlendiğinde ise bu yöntem tedavi amacıyla kullanılabilir.

Konizasyon hangi durumlarda tercih edilmektedir?

Konizasyon teşhis amaçlı

  • Rahim ağzında epitelyal hücre anormalliklerinin, özellikle yüksek dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonların (HSIL) veya düşük dereceli skuamöz intraepitelyal lezyonların (LSIL) bulunması durumunda,
  • Epitelyal hücre anormalliği bulunan kadınlarda skuamokolumnar bileşke dahil tüm transformasyon bölgesini görememeye bağlı tatmin edici olmayan kolposkopi bulgularında,
  • Biyopsi sonucunda servikal intraepitelyal lezyon (CIN) tanısı sonrası mikroinvazyon veya invazyonun varlığı veya yokluğu ile ilgili belirsizlik durumlarında,
  • Rahim ağzı içi küretaj sırasında CIN veya mikroinvaziv kanser bulunması durumunda,
  • Kötücül veya kötücül öncüsü glandüler epitelin hücresel veya dokusal kanıtında,
  • Yapılan biyopsinin dokusal incelenmesine bağlı tanı ile hücresel incelemesine bağlı tanılar arasındaki uyumsuzluklarda, teşhis amacıyla uygulanabilmektedir

Konizasyon tedavi amaçlı

Kontrol amaçlı tedavide konizasyon şu anda CIN dereceleri 2 ve 3'ü tedavi etmek için tercih edilen bir prosedürdür. Tüm tarif edilen yaklaşımlar (soğuk bıçak, lazer, LEEP) otoritelere göre eşit derecede etkilidir.

CIN dereceleri

  • Servikal intraepitelyal neoplazi, derece 1, CIN-1: Hafif displazi
  • Servikal intraepitelyal neoplazi, derece 2, CIN-2: Orta displazi
  • Servikal intraepitelyal neoplazi, derece 3, CIN-3: Şiddetli displazi

Hangi durumlarda konizasyon yapılmamalıdır?

Gebelik sırasında konizasyondan kaçınılmalıdır, çünkü bu durum genel olarak 500 ml’den fazla kanamaya neden olmaktadır. Konizasyon uygulanan gebe hastaların yaklaşık %30'unda ameliyat sonrası kanama meydana gelmiş ve bunların %10’u düşükle sonuçlanmıştır. Aynı zamanda erken doğum riskini de artırmaktadır. Bu prosedürü gerçekleştirmeyi gerektiren durumlar, hamileliğin birinci veya ikinci 3 aylık dönemlerinde saptanan olası invaziv kanser varlığıdır. Bunun dışında mümkün olduğunca uygulanmamalıdır.

Konizasyon ne gibi riskler içermektedir?

  • Kanama riski
  • Enfeksiyon riski
  • Rahim ağzında darlık olması
  • Rahim ağzında yetmezlik meydana gelmesi
  • Servikal distosi (zor doğum)

Konizasyonun uygulanması esnasında ve uygulama sonrasında kanama ve ağrı meydana gelebilmektedir. Ayrıca enfeksiyon konizasyonun işlem sonrasındaki en önemli risklerinden biridir. Soğuk konizasyonu takiben enfeksiyon görülme sıklığı yüzde 0,2 ila yüzde 6,8 arasındadır. Lazer konizasyonda veya LEEP prosedüründe ise enfeksiyon görülme riski biraz daha düşüktür (yüzde 0 ila yüzde 2 arasında).

Ayrıca konizasyonda rahim ağzında yetmezlik veya darlık meydana gelebilmektedir. Yine bir risk olarak servikal distosi (zor doğum) görülebilir.

Gelecekte çocuk sahibi olma arzusu her hastayla tartışılmalıdır. Gelecekte hamileliği isteyebilecek kişilerde, sığ bir koni çıkarımının konizasyon işlem amacına ulaşmak için yeterli olup olmadığına karar verilmelidir; çünkü bu işlem rahim ağzı yetersizliğini beraberinde getirebilir, bu da düşüklerle veya erken doğumla sonuçlanabilir.

Tabi uygulayıcı için de bazı riskler hatırda tutulmalıdır; hem lazer konizasyonu hem de LEEP duman üretir. Dumanın solunması operatör için tehlikeli olabilir, çünkü duman HPV partikülleri içerebilir. Bu nedenle, duman tahliye cihazlarının kullanımı vazgeçilmezdir ve prosedür sırasında bir maske takılması tavsiye edilir.

Konizasyon sonrasında nelere dikkat etmek gerekir?

Konizasyon işlemi sonrasında bir hafta içinde vajinal kanamalar meydana gelebilir. Bu süreç içinde herhangi bir şekilde tampon kullanılmamalıdır. Tampon yerine hijyenik pedler tercih edilmelidir. Vajina su, sabun ya da diğer ürünlerle temizlenmemeli, konizasyonun ardından yaklaşık bir ay boyunca herhangi bir şekilde cinsel ilişkide bulunulmamalıdır.

Konizasyon - Özet ve öneriler:

  • Transformasyon bölgesinin tamamının koni şeklinde bir biyopsi ile çıkarılması servikal neoplazili kadınlar için tanısal ve potansiyel olarak tedavi edici bir prosedürdür.
  • Koni biyopsisi yapmak için standart prosedürler; neşter, lazer ve elektrocerrahi ile yapılan yöntemleri içermektedir.
  • Kullanılan teknik ve koninin yapılandırılması, lezyona bağlı olarak bireyselleştirilmelidir.
  • Koni biyopsisinin en önemli ameliyat içi komplikasyonu, hastaların yaklaşık %5 ila 10'unda meydana gelen ve genellikle küçük yerel önlemlerle yönetilebilen kanamadır.

- İlgili konu: Avustralya bu kanseri tamamen bitirmek üzere

serviks rahim ağzı kanseri ocak farkındalık ayı tedavi korunma erken tanı