"Kanser iyileşir mi? Kanserden kurtulan kimse var mı?" gibi soruları sıklıkla almaktayız. Tüm kanserler için henüz tam bir tedavi olmamasına rağmen, erken dönemde saptanan kanserlerin hemen hepsinin ve bazı ileri evre kanserlerin giderek artan şekilde tedavi edilmesi hem hastalara hem onkoloji alanında çalışan sağlık profesyonellerine umut olmaktadır. Peki, tüm kanserler içinde, kanserden kurtulmayı ifade eden, 5 yıllık sağkalım oranları en yüksek olan kanserler hangileridir?

  • Meme kanseri 
  • Prostat kanseri 
  • Testis kanseri
  • Tiroid kanseri
  • Cilt kanseri malign melanom 
  • Rahim ağzı kanseri
  • Hodgkin lenfoma

Kanser, hücrelerin vücudun belirli kısımlarında kontrolsüz bir şekilde çoğalmasının neden olduğu bir hastalık grubudur (bakınız kanser nedir yazımız). Vücudun bir bölümünde başlayabilir ve ardından diğer bölgelere yayılabilir. Sonuç olarak, kanser çevredeki dokular ve organlar üzerinde ciddi bir etkiye sahip olabilir.

Dünya çapında önemli yatırımlara ve bilimsel araştırmalara rağmen kanser, dünyada yaşam kaybının iki önde gelen nedeninden biridir (diğeri kal-damar hastalıkları). 2020 yılında 19,3 milyon kişi yeni kanser tanısı alırken, aynı yıl kansere bağlı 10 milyon yaşam kaybı gerçekleşti. Batılı ülkelerde kanser sıklığı doğuya kıyasla daha fazla olmakla birlikte, kanser tedavilerinin sonuçları daha başarılıdır.

Başarılı tedavi, kanserin tüm belirti ve bulgularını bir kişinin vücudundan temizleyebilir. Bunu remisyon olarak adlandırıyoruz. Bununla birlikte, kanser bazen remisyondan yıllar sonra geri gelebilir (buna nüks veya rekürrens denir).

Kanserin türü ve evresi başta olmak üzere, birçok faktör kanser tedavisinde başarı olasılığını etkiler.

Kanser türleri arasındaki farkları anlamak ve tedavinin etkinliğini ifade etmek için, genellikle 5 yıllık sağkalım oranı adı verilen istatistiki bir terim kullanırız. Bu rakam, kanser tanısından sonra 5 yıl hayatta kalan kişilerin yüzdesi anlamına gelir. 5 yıllık sağkalım oranı, tedavinin tüm kanser belirtilerini ortadan kaldırıp kaldırmadığını göstermez, ancak farklı kanser türlerinin göreceli şiddetini karşılaştırmak için yararlıdır. Erken teşhis gibi diğer birçok faktörün, sağkalımı etkilediğini hatırlamak önemlidir.

Kanser için daha kesin bir tahmin sağlamak için, 5 yıllık göreceli sağkalım oranlarını da kullanmaktayız. Göreceli sağkalım oranları, belirli bir hastalığı olan insanları, genel toplumdaki diğer sağlıklı kişilerle karşılaştırır. Diğer faktörlerin sağkalımı etkileyebileceğini dikkate alırlar.

Bu yazıda en yüksek 5 yıllık görece sağkalım oranına sahip yedi kanser türüne baktık.

1. Meme kanseri

Evre 0 veya 1 meme kanseri olan kişiler yüksek bir sağkalım oranına sahiptir. Evre 0 ve 1 meme kanseri olanlar için 5 yıllık göreceli sağkalım oranı % 99-100'dür. Bu nedenle, bu aşamaya sahip insanların, bu hastalığa sahip olmayanla arasında bir sağkalım farkı neredeyse yoktur.

Aşamalar tümörün boyutunu ve yerini tanımlar. Evre 0, meme dokusunda anormal hücrelerin büyümesini fakat henüz meme dokusunun içine doğru yayılma olmadığını ifade eder [duktal karsinoma in situ (DCİS) ve lobüler karsinoma in situ (LCİS)]. Bu değişimler tam bir meme kanseri değildir, fakat kanserleşme potansiyeli sebebi ile tedavi edilirler.

Evre 1 meme kanserinde, küçük tümörler mevcuttur:

  • tipik olarak 2 cm'den küçüktür
  • vücudun farklı bir bölgesine yayılmamıştır.

Bununla birlikte meme kanserlerinin tüm evreleri hesaba katıldığında, 5 yıllık sağkalım oranları %89.7'dir.

2. Prostat kanseri

1. ve 2. evre prostat kanserlerinde 5 yıllık göreceli sağkalım oranları % 99 civarındadır. Bu evrelerde prostat tümörleri ya çok yavaş büyür veya hiç büyümez ve kolay tedavi edilebilir. Doktorunuz, zararlı olmadığını düşünüyorsa, boyut olarak artmayan prostat kanserini sadece aktif olarak takip etmeyi önerebilir.

3. Testis kanseri

Testis kanseri için 5 yıllık göreceli sağkalım oranı, lokalize (testislerin dışına çıkmamış) tümörler için yüzde 99 ve testislere yakın dokulara veya lenf düğümlerine yayılan bölgesel tümörler için yüzde 96'dır. Testis kanserinin erken aşamalarında, doktorlar durumu tedavi etmek için testislerden birini veya her ikisini ameliyatla alabilirler. Ayrıca testis kanseri hücreleri, kemoterapiye en iyi yanıt veren kanserlerdendir.

İlginizi çekebilir: Devrim yaratan kanser ilacı Sisplatin ve testis kanseri tedavisinde kullanılmasının şaşırtan öyküsü

Testis kanseri ameliyatı, bu kanser türü için etkili bir tedavi şeklidir.

4. Tiroid kanseri

Tiroid kanseri, 1. ve 2. aşamalarda % 98–100 nispi sağkalım oranına sahiptir. Tiroid, boyunda sağlıklı vücut fonksiyonlarını desteklemek için hormon üreten bir bezdir.

Çoğu tiroid kanseri oldukça yavaş büyür, bu da tedavinin daha fazla zaman almasını sağlar. Kanser boyundaki çevre dokulara yayıldığı zaman bile, tiroid bezinin çıkarılması, onu yok etmek için etkili bir yöntem olabilir.

5. Melanom

Cilt kanseri malign melanom tanısı çoğunlukla dermatologlar tarafından, dermatoskop denilen özel bir büyüteç ile konur. Melanomun erken tespiti ve tedavisi bir kişinin hayatta kalma oranını arttırır. Melanom hücreleri, en agresif kanser hücrelerinden biri iken, immünoterapilerin keşfinden sonra sağkalım oranlarında ciddi gelişme olmuştur; melanom, immünoterapilerin en etkili olduğu kanser türüdür.

Melanomun 5 yıllık göreceli sağkalım oranı evre 1A ve 1B aşamalarında sırasıyla yüzde 92 ve 97'dir.

Melanom cildin 3 ana kanser türünden biridir ve cilt kanserlerinin %5 kadarını oluşturur. Ciltte tespit edilmesi kolay olduğu için yüksek bir sağkalım oranına sahiptir.

6. Serviks (rahim ağzı) kanseri

Serviks kanseri, evre 0 ve 1A'da % 93'lük 5 yıllık görece sağkalım oranına sahiptir. Erken teşhis, rahim ağzı bölgesinde anormallik göstermeye başlayan hücreleri, vücudun diğer bölgelerine yayılmadan önce tedavi etmeye izin verir. Serviks kanserinin daha sonraki aşamalarında bile, kanserli hücreler yavaş büyüme eğilimdedir. Sonuç olarak, tedavi hala etkili olabilir. Serviks kanserlerinin hemen hepsinin nedeni HPV adlı virüsün enfeksiyonudur ve serviks kanserlerinde Pap-smear ve HPV-DNA testi ile erken tanı mümkündür.

7. Hodgkin lenfoma

Hodgkin tipi lenfomada kanser hücreleri genellikle B lenfositlerinin anormal bir türüdür. Bu anormal türe Reed-Stenberg hücreleri adı verilir. Hodgkin lenfomanın pek çok alt tipi vardır. Bu alt tipler hücrelerin mikroskop altında incelenmesiyle ayırt edilir. Fakat, vakalar genellikle “klasik” Hodgkin’dir.

Hodgkin tipi lenfoma her yaşta olabilir. Daha çok erkekleri etkiler ve genellikle tamamen tedavi edilebilir.

Hodgkin lenfomanın, 1 ve 2. aşamalarda 5 yıllık nispi sağkalım oranı yüzde 90 civarındadır.

Hodgkin lenfomanın yüksek nispi sağkalım oranı, radyasyon tedavisine iyi cevap vermesinden kaynaklanmaktadır. Mevcut kanser tedavilerine iyi yanıt veriyor olması ve CAR-T gibi yeni immünoterapi yöntemlerinin de lenfomalarda etkinlik göstermesi, bu kanserlerin daha ileri aşamalarına sahip insanlar için de sağkalım oranlarının yüksek olduğu anlamına gelir.

Sonuç

Şu anda tüm kanserlerin tam bir tedavisi yoktur, çünkü kanserler, alt grupları ile sayısı bini bulan oldukça kompleks bir hastalıklar grubudur. Bununla birlikte, başarılı tedavi, kanserin remisyona girmesine neden olabilir, bu da tüm belirti ve bulguların ortadan kalktığını gösterir. Kanserin erken tespiti ve tedavisi, remisyon olasılığını ve kişinin bakış açısını önemli ölçüde geliştirir. En sık görülen kanserlerde kanser taramalarının mevcut olması da bu konuda bir şans olarak değerlendirilmelidir.

Kanser tanısı almak, kişinin yakında yaşamını kaybedeceği anlamına gelmez; öncelikle binlerce yıllık geçmişi olan bu korkumuzdan kurtulmamız gerekiyor. Elbette tüm kanserler tedavi ediliyor gibi bir iddiamız yok, ama kanser tedavilerindeki gelişme görmezden gelinemez düzeydedir; çok uzak değil, 1970'lerde her 3 kanser hastasından sadece 1'i en az 5 yıllık bir sağkalım gösteriyorken, günümüzde her 3 kanser hastasından 2'si en az 5 yıl yaşamaktadır.

kanser türlerine göre sağkalım oranları istatistik yaşam süresi

Yukarıdaki grafik, kanser tıbbındaki gelişmenin bir özetidir. Görüldüğü üzere, tüm kanser türlerinin ortalamasına bakarsak, hastalıktan tamamen kurtulmayı ifade eden 5 yıllık sağkalım oranları %70'e yaklaşmakta. Akciğer, karaciğer ve pankreas kanseri gibi bazı kanser türlerindeki gelişmeler daha yavaş olmakla birlikte, 2013 sonrası kanser immünoterapilerinin klinik pratikte kullanılmaya başlanması ile akciğer kanserinde sağkalım oranları da hızlı bir şekilde gelişme göstermeye başlamıştır.