Pankreas kanseri tedavisinde yeni bir sayfa açıldı

Pankreasın en sık görülen kanseri, pankreatik adenokarsinomdur ve buna "ekzokrin pankreas kanseri" de denir. Pankreas adenokanseri, batılı ülkelerinde kansere bağlı ölümlerin ilk 5 nedeninden biridir ve 2030 yılında ABD'de kansere bağlı ölümlerin ikinci önde gelen nedeni olması beklenmektedir.

Bu durumun 2 ana nedeni olduğu düşünülmektedir:

1. Obezite oranlarının artmasına bağlı olarak pankreas kanseri sıklığının artması ve 
2. Pankreas kanseri tedavisinde etkili yeni tedavilerin henüz bulunamayışı. Fakat diğer birçok kanserin tedavisinde, özellikle 2010 yılı sonrası, çok sayı ve çeşitte etkili tedaviler kullanıma girdi (örneğin immün kontrol noktası inhibitörleri ve akıllı ilaçlar gibi).

Bununla birlikte pankreas kanseri tedavisinde fark yaratan yeni bir kemoterapi kombinasyonu, 2011 sonrası 4. evre pankreas kanserinde kullanıma girmişti: FOLFIRINOX rejimi !

Pankreas kanseri için tek kür (tam şifa) şansı cerrahidir, ancak tek başına pankreas kanseri ameliyatı ile 5 yıllık sağkalım oranları düşüktür (yaklaşık % 10). Bu nedenle ameliyat sonrası adjuvan (koruyucu) kemoterapi uygulanmaktadır ve bu yaklaşımın kanser tekrarı oranlarını azalttığı bilinmektedir. Pankreas kanserinin adjuvan tedavisi için şimdiye kadar standart benimsenin kemoterapi ilacı, 6 aylık gemsitabin olmuştur. Adjuvan tedaviye rağmen 2 yıl için relaps (tekrar) olan hastaların oranı % 69 ile 75 arasındadır. Fluorourasil, lökovorin, irinotekan ve oksaliplatin (FOLFIRINOX) kombinasyonu, metastatik pankreatik kanserli hastalarda ilk basamak tedavi olarak uygulandığında, gemsitabinden genel yaşam süresi olarak üstün olduğu daha önce gösterilmişti. Bu sonuçlara dayanarak, pankreas kanseri ameliyatı sonrası adjuvan tedavi olarak gemsitabin ile modifiye-FOLFIRINOX'un etkinliğini karşılaştırılan bir faz 3 klinik araştırma yapıldı ve dikkat çekici bu çalışmanın sonuçları 20 Aralık 2018'de NEJM'de yayımlandı.

Not: Modifiye-FOLFIRINOX'ta, standart olana göre, bolus flourourasil dozu, kemik iliği baskılanması ve ishal gibi yan etkilerinin azaltılması amacıyla çıkarılmıştır.

Çalışmanın detayları

Çalışma kapsamında pankreas kanseri ameliyatı olan 493 hasta değerlendirildi. Hastalar rastgele 2 kola ayrılarak;

• Deney grubuna modifiye-FOLFIRINOX (oksaliplatin 85 mg/m2, irinotekan 180 ile başlanıp güvenlik analizi sonrası 150 mg/m2, lökovorin 400 mg/m2 ve fluorourasil 2400 mg/m2 her 14 günde bir),
• Kontrol grubuna gemsitabin (1000 mg/m2 dozunda 1., 8., 15. günler her 4 haftada bir) uygulandı
• Tedaviler 24 hafta (6 ay) devam etti
• Çalışmanın ölçmek istediği primer (birincil) sonlanım noktası hastalıksız sağkalım idi. Sekonder (ikincil) sonlanım noktaları genel sağkalım ve güvenlik olarak belirlendi.

Çalışmanın sonuçları

Medyan (ortanca) 33.6 aylık takip sonucunda;

• Modifiye-FOLFIRINOX grubunda ortanca hastalıksız sağkalım süresi 21.6 ay iken, gemsitabin kolunda 12.8 ay idi. Gemsitabin yerine modifiye-FOLFIRINOX vermek, kanserle ilişkili olay, sekonder kanser veya yaşam kaybı riskini % 42 azalttı.
• 3. yılda hastalıksız sağkalım oranı, modifiye-FOLFIRINOX kolunda % 39.7 iken, gemsitabin kolunda % 21.4 idi.
• Medyan genel sağkalım süresi, modifiye-FOLFIRINOX kolunda 54.4 ay iken gemsitabin kolunda 35 ay idi. mofifiye-FOLFIRINOX kullanımı yaşam kaybı riskini % 36 azalttı.
• 3. yılda genel sağkalım oranları ise % 63.4'e karşı % 48.6 idi.
• Ciddi (3. ve 4. derece) yan etkiler, modifiye-FOLFIRINOX alanların % 75.9'unda görülürken, gemsitabin alanların % 52.9'unda görüldü (gemsitabin grubunda 1 hasta intersitisyel pnömonitis adlı yan etki sebebi ile yaşamını kaybetti).

Sonuç

Onkoloji pratiğini değiştirecek bu değerli klinik araştırmaya göre, pankreas kanseri adjuvan tedavisinde modifiye-FOLFIRINOX, gemsitabine göre anlamlı derecede daha iyi yaşam süreleri göstermektedir. Bununla birlikte bu kombine kemoterapi rejiminin daha yüksek bir yan etki oranına da sahip olduğu unutulmamalıdır.