Tümör mikroçevresi kanserin gelişimini destekleyen en önemli faktörlerden birisidir. Son zamanlarda, tümör mikro-çevresinin kanserde ilaç dirençliliğinde, metastazda ve yeni damar oluşturmasındaki rolü araştırılmaktaydı. Mayıs 2018'de Biomaterials'da yayımlanan çalışmada 3D doku modeli kullanılarak katı meme dokusunun kanserin gelişmesi için uygun bir ortam oluşturduğu keşfedildi.
Araştırma Notre Dame Üniversitesi'nde bulunan Türk bilim insanı Pınar Zorlutuna'nın liderliğindeki ekip tarafından gerçekleştirildi. Bilindiği üzere kanser hücresi çoğalmak ve metastaz yapabilmek için kendine uygun bir ortam oluşturur. Bu ortama tümör mikroçevresi denir. Tümör mikroçevresi kanserde en çok araştırılan konulardan biridir. Bu araştırmada, memede bulunan kanser hücrelerinin bağ dokuyla ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla gerçeğe en yakın 3D (3 boyutlu) insan doku modeli oluşturulmuştur. Modelin avantajı hem sağlıklı hem de kanserli doku yapılarını taklit edebilme ve laboratuvar ortamında inceleme imkanı vermesidir.
Araştırma Sonuçlarına Göre;
- Meme dokusunda bulunan yağ hücrelerinin ve dokunun katılığının, kanserleşmeyi desteklediği tespit edildi. Yağ hücreleri, kolajen ve epitel hücreler meme dokusundaki mikroçevreyi oluşturur. Kanser hücresi genellikle epitel hücrelerin etrafında oluşmaya başlar. Geçmişteki araştırmalarda kanser dokusu ile sağlıklı doku arasında katılık farkı olduğu görülmüştü. Bu çalışmada ise, katı dokunun tümör büyümesini destekleyici bir mikroçevre oluşturduğu ve kanser hücresinin sağlıklı hücreleri değiştirmesine imkân sağladığı keşfedildi.
Peki bu Çalışma Bize Neyi İfade Ediyor?
- Bu çalışmada, doku mühendisliği ile geliştirilen 3 boyutlu kanser modelleri sayesinde, gerçeğe en yakın tümör mikroçevresi oluşturuldu.
- Tümör mikroçevresiyle ilgili yapılan benzer çalışmalarda genellikle hayvan modelleri kullanılmaktaydı. Ancak hayvan modelleri gerçeği yansıtmamaktadır. Doku mikroçevresi ve bağışıklık sistemi incelendiği zaman farelerin insanlardan çok farklı olduğu görülmektedir. Bu durum ilaç keşfinde de büyük problemlere neden olmaktadır. Fare modellerinde denenen ve başarı gösteren ilaçların çoğunluğu, insanda klinik çalışmalarda ise yaramamaktadır.
- Doku mühendisliği ile geliştirilen kanser modelleri ilaç keşiflerinde büyük ilerlemeler sağlayabilir. Gerçek insan dokuları bu modellerde oluşturularak ilaçların etkinliği daha net saptanabilir.
- Tümör mikroçevresi kanserin gelişimini destekleyen önemli bir faktördür. İmmunoterapi ilaçlarının pek çok solid (katıi organ) tümörde ise istenilen etkinlikte olamamasının neden tümör mikrocevresindeki bağışıklık sistemini baskılayıcı tümör ilişkili hücrelerin varlığıdır. Bu modeller, tümör mikrocevresindeki hücreleri hedef alan etkili ilaçların geliştirilmesine olanak sağlayabilir.
Kansere karşı farklı bilim dalları yeni keşiflerle katkı sunmaya devam ediyor. Değerli hocamız Pınar Zorlutuna’yı başarılı çalışmasından dolayı tebrik ediyor ve başarılarının devamını diliyoruz.
