Alektinib (Alecensa) Nedir? FDA Onayı, Türkiye Ruhsatı ve Geri Ödeme Durumu

• FDA Onaylı: Evet (İlk onay tarihi: 11 Aralık 2015)
• Kutu Adı: Alecensa 
• Etken Madde Adı: Alektinib
• Uygulama Şekli: Oral (ağız yoluyla alınır)
• Sınıfı: Sinyal Transdüksiyon İnhibitörü, ALK inhibitörü
• Kategori: Hedefe yönelik ajan
• Üretici: Genentech/Roche 
• Türkiye Dağıtımı: Roche 
• Onaylı Olduğu Kanserler: ALK-pozitif hem metastatik hem de erken evre küçük hücreli dışı akciğer kanseri.

---

Alektinib Etken Maddeli Alecensa Nedir?

Alektinib etken maddeli Alecensa, ALK-pozitif metastatik küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisinde kullanılan bir ALK inhibitörü olarak geliştirilen küçük molekül yapıda bir kanser ilacıdır. ALK mutasyonu olan hastalarda kullanılır ve tümör büyümesini yavaşlatmayı amaçlar.

ALK İnhibitörü Nedir?

ALK inhibitörleri, anaplastik lenfoma kinazı (ALK) olarak bilinen bir tirozin kinaz reseptörünü hedef alan ilaçlardır. ALK genindeki mutasyonlar veya yeniden düzenlemeler, kanser hücrelerinin kontrolsüz büyümesine yol açar. ALK inhibitörleri, bu reseptörün aktivitesini engelleyerek kanser hücrelerinin büyümesini ve yayılmasını durdurur. ALK inhibitörleri, özellikle ALK mutasyonu taşıyan hastalarda etkili bir tedavi seçeneği sunar.

Etki Mekanizması Nasıldır?

Alektinib, birçok reseptör tirozin kinazını (RTK) inhibe eder ve bu inhibisyon STAT3 ve Akt gibi sinyal yolaklarını bloke ederek kanser hücresinin büyümesini engeller. İlacın aktif metaboliti olan M4, ana molekül ile benzer etki ve aktivite gösterir.

---

FDA (ABD Gıda ve İlaç İdaresi) Onay Tarihçesi

• 11 Aralık 2015: FDA, Alektinibi (Alecensa) ALK-pozitif küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (KHDAK) tedavisi için onayladı.

• 6 Kasım 2017: FDA, Alektinibi ALK-pozitif metastatik küçük hücreli olmayan akciğer kanseri için birinci basamak tedavi olarak onayladı.

• 18 Nisan 2024: FDA, Alektinibi ALK-pozitif erken evre akciğer kanseri olan hastalar için ilk adjuvan tedavi olarak onayladı.

---

Türkiye Ruhsatı

Alecensa için ülkemizde T.C. ruhsatlı olduğu durumlar / terapötik endikasyonlar şu şekilde belirtilmiştir:

Terapötik Endikasyonlar

Rezeke Edilmiş Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinin (KHDKAD) Adjuvan Tedavisi:

Rezeke edilmiş Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinin (KHDKAD) Adjuvan Tedavisinde ALECTINIB, yetişkin anaplastik lenfoma kinaz (ALK) pozitif (standart FISH veya RT-PCR veya yeni nesil dizileme yöntemleri ile tespit edilen rearanjman/füzyon varlığı veya immünohistokimya ALK pozitifliği), yüksek nüks riski olan [Evre IB (tümörler ≥ 4 cm) - Evre IIIA (Uluslararası Kanser Kontrol Birliği/Amerikan Kanser Ortak Komitesi (UICC/AJCC) Evreleme Sistemi, 7. baskı uyarınca)] KHDKAD hastalarında, tam tümör rezeksiyonunu takiben kullanımı endikedir. Tedavi süresi maksimum 2 yıldır. Tolere edilemeyen toksisite veya nüks durumunda ilaç kesilmelidir.

İleri Evre KHDKAD Tedavisi:

ALECTINIB’nin, yetişkin anaplastik lenfoma kinaz (ALK) pozitifliği (standart FISH veya RT-PCR veya yeni nesil dizileme yöntemleri ile tespit edilen rearanjman/füzyon varlığı; veya immünohistokimya ALK pozitifliği) saptanan, ileri evre veya metastatik KHDKAD hastalarının birinci basamak tedavisinde, monoterapi olarak progresyona kadar kullanımı endikedir.

ALECTINIB, daha önce krizotinib ile tedavi edilmiş, yetişkin, anaplastik lenfoma kinaz (ALK)-pozitif lokal ileri veya metastatik KHDKAD hastalarında monoterapi olarak progresyona kadar kullanılır.

---

Alecensa Geri Ödemesi Var mı?

Alecensa'nın Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geri ödeme kapsamına alındığı tedavi durumları şu şekildedir;

1. Anaplastik Lenfoma Kinaz (ALK) pozitifliği FISH testi ile akredite laboratuvarda doğrulanmış ileri evre küçük hücreli dışı akciğer kanserli (KHDK) hastaların birinci basamak tedavisinde monoterapi olarak progresyona kadar kullanılması halinde bedelleri Kurumca karşılanır.

2. Daha önce krizotinib ile tedavi edilmiş ve sonrasında progresyon gelişmiş Anaplastik Lenfoma Kinaz (ALK) pozitifliği FISH testi ile akredite laboratuvarda doğrulanmış metastatik küçük hücreli dışı akciğer kanserli (KHDK) hastalarının ikinci basamak tedavisinde progresyona kadar kullanılması halinde bedelleri Kurumca karşılanır.

3. Alektinib tedavisi sonrasında progresyon gelişen hastaların tedavisinde ardışık ya da kombine olarak krizotinib, brigatinib veya seritinib kullanılması halinde bedelleri Kurumca karşılanmaz.

Alektinib, brigatinib ve seritinib etkin maddeli ilaçlar arasında sadece tolere edilemeyen majör yan etki (Grade 3-4 seviyesinde) olması ve bu durumun Sağlık Bakanlığı endikasyon dışı ilaç kullanım onayında belirtilmesi halinde ilaç değişimi ardışık kullanım olarak değerlendirilmez.

---

Direnç Mekanizması

Alectinib’e karşı direnç gelişiminde ALK mutasyonları, MET gen amplifikasyonu ve neuregulin 1 (NRG1)-HER3-EGFR sinyal aksının aktivasyonu önemli rol oynamaktadır. Bu mutasyonlar, Alectinib'in ALK füzyon proteinine bağlanmasını azaltır ve bu da ilacın etkinliğini düşürür.

Emilim

Ağız yoluyla alındıktan sonra hızla emilir ve plazma doruk seviyelerine yaklaşık 4 saat içinde ulaşır. Mutlak biyoyararlanımı %37 civarındadır. Yüksek yağ içeriğine sahip gıdalarla alındığında ilaç konsantrasyonunu üç kat artırabilir.

Dağılım

Alectinib ve M4 metabolitinin %99’dan fazlası plazma proteinlerine bağlanır, bu da ilacın etkili bir dağılım sağladığını gösterir.

Metabolizma

Karaciğerde öncelikle CYP3A4 enzimleri tarafından metabolize edilir ve M4 olarak bilinen aktif bir metabolite dönüşür. İlacın atılımı büyük oranda (yaklaşık %98) dışkı yoluyla gerçekleşir; idrarla atılım oranı düşüktür.

İlaç Etkileşimleri

1. Kan Düzeyini Artırıcı İlaçlar: Ketokonazol, itrakonazol, eritromisin gibi CYP3A4 inhibitörleri, Alectinib’in plazma seviyelerini artırabilir ve toksisite riskini yükseltebilir.
2. Azaltıcı İlaçlar: Rifampin, fenitoin, karbamazepin gibi CYP3A4 indükleyicileri ise ilacın metabolizmasını hızlandırarak etkinliğini azaltabilir.

---

Hedefe Yönelik Tedavi (akıllı ilaç) Nedir?

Hedefe yönelik tedaviler, kanser hücreleri ve normal hücreler arasındaki farkları anlamaya adanmış yaklaşık 100 yıllık bir araştırmanın sonucudur. Bugüne kadar kulanılan klasik kanser tedavisi, hızlı bir şekilde bölünen hücrelerin öldürülmesine odaklanmıştır çünkü kanser hücrelerinin bir özelliği, hızla bölünmeleridir. Bazı normal hücrelerimizin - cilt, saç ve bağırsak hücreleri gibi - hızlı bölünmesi, kanser ilaçlarının yan etkilerinin ortaya çıkmasının önde gelen nedenidir.

Hedefe yönelik tedavi, kanser hücrelerinin diğer özelliklerini tanımlamakla ilgilidir. Bilim insanları kanser hücrelerinde ve normal hücrelerde belirli farklılıklar ararlar. Bu bilgi, normal hücrelere zarar vermeden kanser hücrelerine saldırmak için hedefe yönelik bir terapi oluşturmakta kullanılır ve böylece daha az yan etki ortaya çıkar. Her bir hedefe yönelik tedavi türü farklı çalışır ancak hepsi kanser hücresinin büyümesini, bölünmesini, onarılmasını veya diğer hücrelerle iletişimini engeller.

Üç geniş kategoride tanımlanan farklı tipte hedefe yönelik tedaviler vardır;

1. Bazı hedefe yönelik tedaviler, kanser hücrelerinin iç bileşenlerine ve işlevine odaklanır. Hedefe yönelik tedaviler hücreye girebilen ve hücrelerin işlevlerini bozabilecek ve onların ölmelerine neden olan küçük moleküller kullanır.
2. Diğer hedefe yönelik tedaviler, hücrenin dışında bulunan reseptörleri hedefler. Reseptörleri hedefleyen tedaviler ayrıca monoklonal antikorlar olarak bilinir.
3. Antianjiyogenez inhibitörleri ise, hücrelere oksijen sağlayan kan damarlarını hedef alır ve sonuçta hücrelerin aç kalmasına neden olur.

---

Alecensa Nasıl Kullanılır?

• Alecensa 150 mg’lık ağızdan alınan bir sert kapsüldür. İlaç her gün düzenli olarak alınır.
• Sabah 4 tane kapsül (600mg), akşam 4 tane kapsül (600mg) alınmalıdır. Sabah ve akşam dozları arasında 12 saat olmalıdır.
• Bu ilacı yiyecekle birlikte veya tok karnına almalısınız. Böylece ilacın emilimi artmakta ve ilaçtan daha fazla yararlanılmaktadır.
• Alecensa kapsülleri bol su ile yutmak gereklidir. Kapsülleri açmayın, ezmeyin veya herhangi bir sıvıda çözmeyin. 
• Hekimizin veya eğitim hemşirenizin size bildirmediği durumlarda dozunuzu değiştirmeyin veya alektinib almayı bırakmayın.
• Bir dozu almayı unutursanız, bir sonraki dozu genellikle planlanan zamanda alın. Kaçırılan bir dozu telafi etmek için fazladan bir doz almayın.
• Çok fazla alecensa alırsanız, hekiminizi bilgilendirin ve acil servise gidin.
• Eğer ilacı aldıktan sonra kusma olursa dozu tekrarlamayın.
• Bazı ilaçlar alektinib ile etkileşime girebilmektedir. Yeni bir ilaca başlıyorsanız hekiminizi bilgilendirin. Greyfurt ve greyfurt suyu, sarı kantaron, bazı sakinleştirici ilaçların alektinib ile etkileşime girdiği bilinmektedir.

---

Alecensa Kullanırken Nelere Dikkat Etmeli?

• İlaçlara el ile temas edilmemelidir. İlaçları boş bir bardağa çıkararak veya eldiven kullanarak alabilirsiniz.
• Hekiminiz tarafından kısıtlanmadıkça, günlük en az iki litre sıvı tüketin.
• Enfeksiyona yatkın halde olabilirsiniz. Bu nedenle kalabalıktan veya soğuk algınlığı olan kişilerden uzak durmaya çalışın ve ateşi veya başka herhangi bir enfeksiyon belirtisi yaşadığınızda hekiminizi bilgilendirin.
• Ellerinizi sık sık yıkayın.
• Mide bulantısını azaltmak için, doktorunuzun belirttiği şekilde bulantı önleyici ilaçları kullanın ve azar azar, sık sık yemek yiyin. Alecensayı yatmadan önce alabilirsiniz.
• İlaçları kullandığınız dönemde güneş ışığına hassasiyet gelişebilir ve güneş yanıkları oluşabilir. Bu durumu önlemek için öğle vakitlerinde güneş altında zaman geçirmemeye çalışın. Evden çıkarken vücudunuzu güneşten koruyacak kıyafetler (güneş gözlüğü, şemşiye vb.) giyinin. 30 faktör veya daha fazla faktörlü güneş kremleri kullanın.
• Hem erkekler hem de kadınlar için: alektinib kullanırken çocuk sahibi olunmamalıdır. Kendinize uygun doğum kontrol yöntemini kullanın: alektinibin son dozundan sonra 6 aya kadar prezervatif veya bariyer gibi doğum kontrol yöntemleri önerilmektedir.
• Alektinib alırken emzirmeyin.
• Genel olarak, alkollü içecekler en az düzeyde tutulmalı veya tamamen önlenmelidir. Bunu hekiminizle konuşmalısınız.
• İyi beslenmeye çalışın.
• Yeteri kadar dinlenmekle birlikte, mümkün olduğunca aktif olmaya çalışın. Günlük yürüyüş gibi kolay egzersizler yapmaya çalışın.
• Semptomlar veya yan etkiler yaşıyorsanız, bunları sağlık ekibinizle konuştuğunuzdan emin olun. Semptomları azaltma için ilaçlar reçete edebilir ve / veya bu tür sorunları yönetmede etkili olan diğer önerileri sunabilirler.

---

Ne Sıklıkla Takip Gereklidir?

Tedaviye başlamadan önce kanların kontrol edilmesi önerilir. Gerekli olan kan tahlilleri tam kan sayımı (hemogram), kapsamlı metabolik paneldir (biyokimya). Bu kan testlerin ne sıklıkla yapılacağına hekiminiz karar verecektir.

Alecensa Yan Etkileri Nelerdir?

Alecensa kullanan hastalarda için aşağıdaki yan etkiler yaygın görülür (% 30'un üzerinde gerçekleşir):

• Anemi (düşük kırmızı kan hücresi sayısı)
• Yorgunluk
• Artan karaciğer fonksiyon testleri: AST, ALT, bilirubin (karaciğer problemleri)
• Yüksek kan şekeri (Hiperglisemi)
• Kabızlık 
• Düşük kan kalsiyumu (hipokalsemi)
• Şişlik (ödem) 
• Düşük kan potasyumu (hipokalemi) 
• Kas ve kemik ağrısı 
• Artan kreatinin düzeyi (böbrek problemi) 
• Azalmış lenfosit sayısı (enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücreleri) 
• Düşük kan fosfatı (hipofosfatemi)
• Düşük kan sodyumu (hiponatremi)
• Mide bulantısı

Alecensa kullanan hastalarda için aşağıdaki yan etkiler daha az görülür (% 10-29):

• Öksürük
• Deri döküntüsü 
• Baş ağrısı 
• İshal
• Nefes darlığı
• Sırt ağrısı
• Kusma
• Kilo almak
• Kalp hızında yavaşlama

Acil haller:

• 38 ºC veya daha yüksek ateş, titreme (olası enfeksiyon belirtileri) 
• Alerjik reaksiyon belirtileri; döküntü, kurdeşen, kaşıntı, cilt kızarıklığı, hırıltı, göğüste veya boğazda sıkışma, nefes alma veya konuşmada zorluk, nefes darlığı. durumlarına onkoloji ekibinizle hızlı bir şekilde iletişime geçmeli veya acile başvurmalısınız.