Göz melanomu nedir? Belirtileri ve tedavisi

Melanom, derinin melanin üreten nevüs ve melanosit adlı hücrelerinde gelişen bir cilt kanseri türüdür. Gözlerimiz de melanin üreten hücrelere sahiptir ve gözlerde de çok nadir de olsa melanom gelişebilir. Göz melanomuna oküler veya uveal melanom da denir.

• Çoğu göz melanomunu aynada baktığınızda farkedemezsiniz. Bu göz melanomunun tespitini zorlaştırır. Ayrıca göz melanomu genelde erken belirti göstermez. 
• Bununla birlikte göz melanomunun tedavisi mümkündür. Küçük göz melanomunun tedavisi görmeyi etkilemez. Ancak, büyük göz melanomu tedavisi biraz görme kaybına yol açabilir.
• Göz melanomu, nadir kanserler sınıfında değerlendirilir.

Göz melanomunun belirtileri nelerdir?

Göz melanomunun bir işareti veya belirtisi olmayabilir. Bu oluştuğunda ise şu belirtiler izlenebilir: 

• İriste koyu bir leke büyümesi
• Yanıp sönen ışıklara karşı hassasiyet
• Göz merkezindeki göz bebeğinin şeklinde bozukluk
• Bir gözde görmede zayıflama ya da bulanıklaşma
• Periferik (görme alanının kenarlarında) görme kaybı 
• Parlak ışıklara karşı hassasiyet ve görüşte tozlu his.

Ne zaman doktora görünmek gerekir?

Bu işaretlerden herhangi birini yaşar ve kaygı duyarsanız ve ani görme değişiklikleri yaşarsanız mutlaka uzman bir göz doktoruna muayene olmalısınız.

Göz melanomuna yakalanma ihtimalini artıran risk faktörleri nelerdir?

• Oküler melanom da denen göz melanomu, tüm yaşlarda olmakla birlikte ortanca görülme yaşı 55’tir.
• Göz melanomuna neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir, fakat melanom da diğer tüm kanserler gibi hücrelerdeki DNA hasarları sonucu oluşmaktadır. DNA hasarlarının birikmesi, hücrenin programlı hücre ölümüne (apoptoz) gitmesini engeller ve kontrolsüz çoğalma başlar.
• Açık renk göz. Mavi ya da yeşil gözlü insanlar, daha fazla gözde melanom geliştirme riskine sahiptir.
• Açık tenli olmak. Irk olarak açık renkli ten rengine sahip kişiler diğer ırklara oranla daha fazla risk altındadır.
• Bazı kalıtsal cilt bozuklukları. Displastik nevüs sendromu adı verilen, anormal benlere neden olan bir durum, cildinizde ve gözünüzde melanom geliştirme riskinizi artırabilir. Ayrıca anormal cilt pigmentasyonuna neden olan bazı durumlara (örneğin melanositoz) sahip kişilerde göz melanomu gelişme riski yüksektir.
• Ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmak. UV ışınlarına güneş ya da solaryum gibi yollarla maruz kalan gözlerde melanom riski artmaktadır.

Göz melanomu nerede oluşur?

Göz melanomu en sık olarak, gözün orta tabakası olan uveada yerleşir [uveanın ön kısmında (iris ve siliyer cisim) veya üveanın arka kısmında (koroid tabaka) oluşabilir].

Göz melanomu, ayrıca göz çevresinde (konjunktiva), en dış tabakada, göz kapağında ortaya çıkabilir; ancak bu tür göz melanomları çok daha nadirdir.

Göz melanomu ne tür sorunlara yol açabilir (komplikasyonları)?

• Gözdeki basınç artışı (glokom). Giderek büyüyen bir göz melanomu glokoma neden olabilir. Glokom belirtileri ve bulguları arasında göz ağrısı, kızarıklık, bulanık görme olabilir.
• Görmede kayıp. Büyük göz melanomları genellikle retinal ayrılma gibi sebeplerle görme kayıplarına neden olabilir. Küçük göz melanomları da eğer gözdeki kritik bir yeri etkileniyorsa görme bozukluğu yaşatabilir. Çok ileri göz melanomlarında tamamen görme kayıpları yaşanabilir. 
• Gözün dışına yayılan göz melanomu. Göz melanomu gözün dışına ve karaciğer, akciğerler ve kemikler dahil olmak üzere vücudun uzak bölgelerine yayılabilir.

Göz melanomu tedavisi nasıl yapılır?

Tedavi seçimi esasen tümörün büyüklüğüne göre yapılır. Bu, Oküler Melanoma Araştırması Birliği’nin önerdiği bir sisteme göre göz melanomu; tümör boyuta bağlı olarak küçük, orta veya büyük olarak sınıflandırılır.

Oküler melanom için tedavi seçenekleri şunları içerir:

Radyoterapi

Radyoterapide kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili X ışınları kullanılır. Ameliyatla karşılaştırıldığında radyoterapi ile göz görünümü daha iyi korunabilir.

Radyasyon terapisinin türleri arasında;

• Brakiterapi (içten radyoterapi): Cerrahi işlemle tümörün içine ve çevresine radyoaktif tohumlar barındıran materyal yerleştirilir ve 4-7 gün boyunca yerinde bırakılır.
• Dıştan radyoterapi: Yüksek enerjili radyoaktif ışınlar vücudun dışındaki kansere odaklanır (klasik radyoterapi).

Olası yan etkiler arasında göz kapaklarının iltihabı ve gözün içindeki herhangi bir hasar nedeniyle katarakt, retina dekolmanı, glokom veya göz içine kanama vardır.

Göz melanomu ameliyatı

Cerrahi seçenekler şunları içerir:

• Tümör rezeksiyonu (tam veya kısmi uzaklaştırma)
• Enükleasyon (yerini almak için tüm göz küresinin çıkarılmasının ardından orbita implantı)

Ameliyatın komplikasyonları arasında anestezik komplikasyonlar (kullanılan anestezik ilaçtan dolayı), kanamalar ve enfeksiyonlar vardır.

Yayılmış (metastatik) bir hastalık için tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için hücre öldürücü (sitotoksik) ilaç kullanımı.
• İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kansere karşı aktifleştiren ilaçların kullanımını içerir. İmmünoterapiler, günümüzde metastaz yapmış melanomların tedavisinde en etkili olan ve en yaygın kullanılan ilaçlar haline gelmiştir.
• 4. evre melanom en sık olarak karaciğere metastaz yapar. Karaciğerdeki metastazların tedavisi için, karaciğere atardamardan kemoterapi, immünoterapötik ajanlar veya radyoaktif boncuklar verilebilir.

Tedaviden sonra düzenli takip, kanserin olası tekrarlama veya yayılımını kontrol etmek için gereklidir.

İlgili Konu:

- UV ışınları ile kanser ilişkisi