Hayatın Son Döneminde Rüyalar ve Görüler – Hastalara Nasıl Teselli Sunuyor?

Dr. Christopher W. Kerr ile Bir Sohbet

Yaşama Anlam Katmak ve Korkuyu Azaltmak

Hayatın son haftaları, günleri ya da saatleri içinde, çoğu terminal dönemdeki bilinci yerinde hasta, Dr. Christopher W. Kerr'in araştırmasına göre, ölümün kaçınılmaz gerçekliğini reddetmeden yaşamlarında anlam bulur ve korkularını yitirir. Dr. Kerr, Hospice and Palliative Care Buffalo'nun CEO’su ve Başhekimi olup, çok satan Death Is But a Dream: Finding Hope and Meaning at Life’s End (Avery, 2020) kitabının yazarlarındandır.

2014 yılında yayınlanan çalışması, 59 hospis hastası üzerinde gerçekleştirildi ve bunların 36’sı kanser tanılı hastalardı. Bu hastaların %88.1’i, yaşamını yitirmiş bir yakınlarını ya da dostlarını gördükleri en az bir rüya veya görü deneyimlediğini belirtti. Çalışma, bu deneyimlerin gerçek gibi algılandığını ve hastalara rehberlik veya teselli sunduğunu gösterdi. Hastaların %60’ı rüyalarını rahatlıtıcı olarak nitelendirirken, %19’u bunları rahatsız edici buldu. Toplamda 453 görüşme yapıldı ve her hastayla ortalama 7,7 kez görüşüldü.

Bu rüyalar genellikle yaşamını yitirmiş ya da yaşayan sevdikler, seyahat ya da bir yere gitmeye hazırlık, evcil hayvanlar, nadiren dini figürler ve anlam dolu yaşam anıları içeriyordu. Dr. Kerr, "Bu deneyimlerde hastalar, ölüm gerçeğini reddetmiyor, aksine yaşanmış bir hayatı onaylıyorlar ve sevdikleriyle bağlarını yeniden kuruyorlar. Bu, fiziksel bozulmaya rağmen hastaların büyüdüğünü ve yaşama anlam kattığını gösteriyor," dedi.

Ölümün Yaklaşması ve Yaşamın Anlamı

Fiziksel olarak giderek düşkün hale gelen bir hasta, yaşamının son döneminde hayatına anlam katabilir mi?

Dr. Kerr, terminal dönemdeki hastaların yaşamlarının son dönemlerinde psikolojik gelişmeyi sürdürebildiklerini ve bu süreçte anlam bulduklarını belirtti. Çalışmada, travma sonrası gelişmeyi ölçmek için bir araç kullanıldı ve ölümü bekleyen hastaların son günlerine kadar yaşamlarına dair yeni bakış açıları geliştirdikleri ortaya kondu. Bu, “Ölüyorsun diye yaşamı bırakmazsın,” anlayışını destekliyor.

Hastaların En Önemli Bağlara Odaklanması

Bu deneyimler, ölüm sürecinde hastaları nasıl teselli ediyor?

Hastaların rüyaları genellikle yaşamlarında en önemli kişilere odaklanmalarını sağlıyor. Dr. Kerr, hastaların çoğunun özellikle koşulsuz sevgi gördükleri kişileri gördüklerini ve bu deneyimlerin ölüm yaklaştıkça daha sıklıkla yaşandığını ifade etti. Seyahat etmek veya bir yere gitmeye hazırlanmak da sıkça görülen temalardandır. Bu deneyimler, hastaların sevdikleriyle olan bağlarını güçlendirmelerine ve yaşamlarının son anlarında bu bağlardan teselli bulmalarına olanak tanır.

Rüyalar ve Halüsinasyonlar Arasındaki Fark

Bu görü ve rüyalar halüsinasyonlardan nasıl ayrılır?

Dr. Kerr, terminal dönem hastalarının yaşadığı rüya ve görüler ile halüsinasyonlar arasındaki farkları belirginleştirmek için bilişsel değerlendirmelere başvurur. Hastalar günlük olarak standart bir soru çerçevesinde incelenir ve deliryum gibi bilişsel bozukluklar değerlendirilir. Deliryum, düzensiz ve değişken bir düşünce yapısına sahiptir ve genellikle hastalar huzursuz ve rahatsız olur. Buna karşın, yaşam sonu rüyaları ve görüler, organize, anlamlı ve net bir şekilde hatırlanır. Bu deneyimler, hastalarda rahatlama ve içgörü sağlarken, deliryumun aksine huzur verir. Dr. Kerr, bu farkın en önemli göstergesinin, deneyimlerin hastalarda yarattığı etkide yattığını vurguluyor.

Sonuç ve Yorum

Bu önemli çalışma ve Dr. Kerr'in yıllara dayanan gözlemleri, ölüm sürecini yalnızca fiziksel bir süreç olarak görmenin ötesine geçmemiz gerektiğini açıkça ortaya koyuyor. Terminal dönem hastalarının yaşadığı bu anlamlı rüyalar ve vizyonlar, yaşamın son anlarının bile büyümeye, bağlantı kurmaya ve anlam bulmaya elverişli olduğunu gösteriyor. Bilim ve modern tıp, genellikle ölümü önlemeye veya geciktirmeye odaklanırken, bu çalışma bizleri ölümle yüzleşmenin ve kabul etmenin ruhsal ve psikolojik boyutlarına yönlendiriyor. Bu rüyaların sunduğu iç huzur, kişisel anlam ve sevgi dolu hatıralar, ölüme dair korkunun hafifletilmesinde kilit rol oynayabilir.

Onkoloji ve palyatif bakım uzmanları için, hastaların yaşamlarının son anlarında bu tür deneyimlere açık olmaları ve onların duygusal ihtiyaçlarını anlamaları, bakım sürecini daha insancıl ve bütüncül hale getirebilir. İyi bir tıbbi bakım, yalnızca hastalığı yönetmekle kalmayıp, hastanın ve ailesinin ölüm sürecini anlamlandırmasına da destek olmalıdır. Dr. Kerr'in araştırması, hastaları son yolculuklarına hazırlarken ve bu sürecin zorluğunu hafifletirken sevgi, anlayış ve insancıl bir yaklaşımın önemini güçlü bir şekilde vurguluyor.