Lenfadenit Nedir? Belirtileri Nelerdir? Kanser midir?
Lenfadenit, bir veya daha fazla lenf nodunda meydana gelen enfeksiyondur. Lenf nodlarında meydana gelen bu enfeksiyonlar, şişliğe ve şiddetli ağrıya yol açabilir, ayrıca belirtiler titreme ve ateşi içerebilir.
Lenfadenit Nedir?
Genel olarak bakteri, virüs veya mantar enfeksiyonun neden olduğu lenfadenit, bir veya daha fazla lenf nodunun şişmesi anlamına gelmektedir. Şişmiş lenf nodları, sert, hassas ve normalden daha belirgin olabilirler.
Şişmiş lenf nodu olan birinin lenfadenopatisi vardır ve lenf bezi şişliği her zaman bir hastalık değildir, ancak belirtilere neden olabilir. Bunun aksine lenfadenit ise lenf nodlarının tedavi gerektiren bir enfeksiyona sahip olduğu anlamına gelmektedir. Bu iki durum birbirinden farklıdır.
Ayrıca lenfadenit, başka hastalıkları da taklit edebilir. Örneğin, mezenterik lenfadenit (karın bölgesindeki lenf nodlarının iltihaplanması), apandisit belirtilerine benzer belirtilere neden olmaktadır ve bu iki durum birbiri ile karışabilmektedir.
Lenfadenit, bir kanser veya kanser öncüsü oluşum değildir.
Lenfadenit Türleri Nelerdir?
Lenfadenit, birden fazla lenf nodlarını etkileyebildiği gibi tek bir lenf nodunu da etkileyebilir.
Lenf nodları, bakterilere, virüslere, hasarlı hücrelere veya kanser hücrelerine saldıran ve parçalayan lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerine ev sahipliği yapan fasülyeye benzer yapıda bezelerdir. İnsan vücudunda 600-700 kadar lenf nodu bulunur.
Vücuttaki lenf nodları şuralarda bulunur;
- Boyun
- Karın
- Göğüs
- Koltuk altı
- Kasık
Kişinin geçirdiği bir enfeksiyon sırasında, enfeksiyona yakın bölgede, o sırada veya sonrasında lenfadenit geliştirme olasılığı yüksektir. Örneğin, kulak enfeksiyonu veya strepkokokal boğaz ağrısı olan bir kişinin boynundaki lenf nodlarında lenfadenit olabilir.
Enfeksiyon, kan dolaşımına girerse diğer lenf nodlarını da etkileyebilir. Lenfadenit en sık olarak aşağıdaki nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir;
- Kulak enfeksiyonu
- Soğuk algınlığı
- Cilt enfeksiyonu
- Diş enfeksiyonu
Akut veya Kronik Lenfadenit
Lenfadenit, akut veya kronik olarak sınırlandırılmaktadır. Boğaz ağrısı gibi bir enfeksiyon nedeni ile oluşan akut lenfadenit, 2 haftadan kısa sürmektedir. Kronik lenfadenit ise mononükleoz gibi daha uzun süreli bir viral enfeksiyon veya nadir durumlarda kanser nedeniyle oluşabilir ve 6 hafta veya daha uzun sürebilir. Sub–akut lenfadenit de 2-6 hafta arasında sürer ve kronik lenfadenite benzer şekilde meydana gelir.
Lenfadenit Nonspesifik Ne Demektir?
Lenfadenit nonspesifik, daha doğru ifade ile “nonspesifik lenfadenit”, lenf nodlarının şişmesi ve bazen ağrı ile kendini gösteren, birçok farklı nedenden dolayı ortaya çıkan bir durumdur. “Nonspesifik”, özel bir nedene bağlanamayan anlamında kullanılmaktadır. Çoğunlukla “akut nonspesifik lenfadenit” şeklinde ifade edilir. En sık görülen nedenler arasında bakteriyel ve viral enfeksiyonlar bulunmaktadır.
Akut Nonspesifik Mezenterik Lenfadenit Nedir?
Akut nonspesifik mezenterik lenfadenit, mesenterik (bağırsak) lenf bezlerinin iltihaplanması olarak tanımlanır. Mezenterik lenf bezlerinde, bağırsaklarda bulunan yabancı maddelerin veya mikropların savunulması için görev yapan bezler oldukları için, sıklıkla gıda zehirlenmeleri veya bağırsak enfeksiyonları gibi nedenlerle lenfadenit gelişebilir. Bu durum, genellikle ateş, karın ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler gösterir ve genellikle tedavi edilebilir. Ancak, eğer mezenterik lenf bezlerinin iltihaplanması ciddi bir enfeksiyon veya başka bir sağlık sorununun bir belirtisi ise, daha ciddi bir tedavi gerekebilir.
Lenfadenit Neden Olur?
Lenf nodları, enfeksiyonlar ile savaşmaya yardımcı olan bağışıklık hücreleri içermektedir. Büyümüş lenf nodları, genel olarak enfeksiyon varlığını göstermektedir.
Herkes lenfadenit geliştirebilir. Ancak çocukların lenf nodlarında enfeksiyon yaşama olasılığı daha yüksektir.
Lenfadenit, bakteri, virüs veya mantarların lenf düğümlerine ulaşması ve enfeksiyona neden olması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu durum beraberinde şişlik ve şiddetli ağrılar getirebilmektedir.
Ek olarak, çok yaygın olmasa da tüberküloz ve kedi tırnağı hastalığı da lenfadenite yol açabilmektedir.
Bazı durumlarda lenfadenite yol açan enfeksiyon, uzmanlar tarafından tanımlanamayabilir.
İlgili konu: Koltuk altı lenf bezleri neden şişer?
Lenfadenit Belirtileri Nelerdir?
Lenfadenitin ana belirtisi şişmiş, çok ağrılı bir lenf nodu olabilir. Diğer belirtiler şunları içermektedir:
- Ateş
- Titreme
- Halsizlik
- Lenf nodu üzerindeki ciltte kızarıklık
- Lenf nodu üzerinde gözle görülür şişlik
Lenfadenit Tanısı Nasıl Konur?
Belirtiler ve lenf nodlarının görünümüne bağlı olarak lenfadenitten şüphelenilebilir. Bazı durumlarda tedaviye, yalnızca görünüşe göre başlanabilir. Ancak genellikle tanıda ilk basamak yüzeysel yumuşak doku ultrason (USG) görüntülemedir. Bu, boyunda bulunan servikal lenfadenit veya şişmiş lenf nodlarının tanısında faydalı olabilir.
Diğer tanı testleri şunları içerebilir;
- Laboratuvar Testleri: Lenf nodlarının şişmesine neden olabilecek belirli bakteri veya virüsleri arayan çeşitli testleri içerir. Tam kan sayımı, CRP, karaciğer fonksiyon testleri ve diğer rutin kan testleri bunlara örnek olabilir.
- Görüntüleme Taramaları: BT (bilgisayarlı tomografi) taramaları, lenf nodlarının ve çevreleyen yapıların, örneğin sinirlerin veya kan damarlarının ayrıntılı görüntülerini sunmaktadır. Ameliyattan önce herhangi bir apse olup olmadığı hakkında da bilgi verebilmektedir.
- İnce İğne Aspirasyonu: Lenf nodlarına bir iğne sokulması ve sıvı örneğinin alınmasını içeren bir prosedürdür. Enfeksiyon nedeninin belirlenmesinde faydalı bir yöntemdir.
Lenfadenit Tedavisi Nasıl Olur?
Lenfadenit tedavisi olarak en sık antibiyotik reçete edilir. Antibiyotik, hastaya hastanede intravenöz (IV) olarak da verilebilir veya birinci basamak tedavi için Augmentin gibi geniş spektrumlu bir antibiyotik de reçete edilebilir. Kişinin MRSA (dirençli) enfeksiyonu olduğundan şüphelenirse, klindamisin reçete edebilir. Ek olarak kişilerin ağrı kesici ilaçlara da ihtiyacı olabilir.
Bazı durumlarda enfeksiyon şiddetli olabilir veya apseye neden olabilir. Apseler yayılabilir, şiddetli ağrıya veya sepsise yol açabilir. Apsenin, cerrahi olarak boşaltılması gerekebilir.
2019’da yapılan bir çalışma 567 pediatrik lenfadenit vakasını değerlendirdi;
- Vakaların %86,9’u kliniğe başvurduktan sonra evlerine döndü
- Vakaların %29’u acil servise ilk başvurduklarında IV antibiyotik aldı
- Vakaların %19,3’ü tekrar acil servise başvurdu
- Vakaların %7,4’ünde lenf nodları, cerrahi olarak boşaltıldı
Lenfadenit, genel olarak oral antibiyotikler ile ayakta tedaviyle başlamaktadır. Ancak düzelme olmazsa veya durum daha kötüye giderse, hastaneye başvurmak gerekebilir. Lenfadenit kronikleştiğinde ise nedenini belirlemek için ek testlere ihtiyaç duyulabilir. Sürekli takip ve farklı antibiyotiklere ihtiyaç duyulabilir.
Lenfadenit Kendi Kendine İyileşir Mi?
Kalıcı bir apse olmadıkça genellikle insizyon (kesi) ve drenaja (sıvının boşaltılması) gerek yoktur. Bu işlemden sonra, bölge hala biraz sert olabilir ve çözülmesi biraz zaman alabilir.
Bunun aksine bazı durumlarda lenfadenit, tedavi olmaksızın iyileşebilir. Bu durum genellikle karındaki şişmiş lenf nodlarında meydana gelir.
Lenfadenite Bağlı Komplikasyonlar
Aşağıdaki durumlarda çocukların komplikasyon geliştirme olasılığı daha yüksektir;
- Ateş
- Daha büyük lenf nodları
- Önceden antibiyotik tedavisi görmüş olmak
- Genç yaşta olmak (yaş gençleştikçe risk atar)
Ayrıca lenfadenit tedavi edilmediği takdirde komplikasyonlara neden olabilir;
- Apse oluşumu, ağrılı iltihap toplanması
- Selülit, cildin daha derin katmanlarında ciddi bir enfeksiyon
- Sepsis, kan dolaşımını etkileyen bir enfeksiyon
- Drenaj cerrahisi ile ilişkili diğer komplikasyonlar, örneğin başka bir enfeksiyon
Bu listeler kapsamlı değildir ve durumun belirli biçimleriyle başka komplikasyonlar da ortaya çıkabilir.
Lenfadenit ve Lenfadenopati Arasındaki Fark Nedir?
Lenfadenopati genellikle şişmiş lenf düğümlerini ifade eder. Lenfadenit, lenf bezlerinin şişmesine neden olan bir enfeksiyon anlamına gelir.
Lenfadenopati birçok nedenden dolayı ortaya çıkabilir. Genellikle, vücut bir enfeksiyonla savaştığı için oluşur. Lenf nodları, bağışıklık sisteminin yanıtının bir parçası olarak şişer. İnflamasyona yanıt olarak reaktif lenfadenopati de oluşabilir. Enflamasyon, diş tedavisine yanıt veya saç boyası gibi çeşitli nedenlere dayalı olarak ortaya çıkabilir.
Lenfadenit, enfeksiyonun lenf nodlarında olduğu anlamına gelir. Bu durumu lenfadenopatiden ayırt etmek bazen zor olabilir. Lenf nodlarının üzerindeki deri iltihaplanır ve bu da lenfadenite işaret etmektedir. Ayrıca lefadenitin sebep olduğu lenf nodu ağrısı, lenfadenopatinin sebep olduğundan daha fazladır.
Özet
Lenfadenit, lenf nodlarında enfeksiyon olması durumudur ve çok ağrılı olabilir. Tedavi edilmezse, bazı enfekte olan lenf nodları, apse oluşmasına yol açabilir veya vücudun diğer bölgelerine yayılan enfeksiyonlar geliştirebilir. Çoğu durumda, lenfadenit antibiyotik tedavisine iyi yanıt verir. Ancak bazen durum kronikleşebilir. Bu durumda uzmanlar, kanser ve atipik enfeksiyonlar gibi potansiyel olarak ciddi durumların olup olmadığını görmek için ek testler isteyebilir.
Nicole Leigh Aaronson. Lymphadenitis: What to know. medicalnewstoday.com/articles/lymphadenitis 29 November 2022