Sülfonamidler 1935 – Antibakteriyel İlaçlar

Ekkehard Grundmann: 

“Gerhard Domagk ile enfeksiyon hastalıklarının müthiş zaferlerle dolu çağı başladı. Sulfonamidlerden önce menenjit hastalarının %30'u ölüyordu; aynı istatistik pnömoni ve tonsillit (bademciklerden birinin ya da her ikisinin birlikte iltihaplanması) için de geçerliydi. Bunun yanında her yedi kadından biri doğum sonrası sepsis (ciddi enfeksiyon) nedeniyle ölüyordu. Bu durum 1935'ten itibaren değişti."

Sulfonamidler - bazen sülfa ilaçları olarak da adlandırılır - bazılarının antibakteriyel özelliklere sahip olduğu kimyasal bir bileşik sınıfını oluşturur. 1932'de Alman Bakteriyolog Domagk, Streptococcus bakterilerinin neden olduğu enfeksiyonlar da dahil olmak üzere insanlarda bir dizi bakteriyel enfeksiyonu sistemik olarak tedavi etmek için kullanılabilecek ilk ilacı prontosil adlı bir boya bazlı sülfa ilacını test ederken keşfetti. Domagk, kolundaki enfeksiyon nedeniyle kolu kesilecek olan kızını ameliyat olmaktan kurtarabilmek için aceleyle deneylere başladığında ilaç neredeyse hiç test edilmemişti. 

1935’te, kızının kolunun tamamen iyileştiği başarılı klinik deneyinin sonuçlarını, yayınlandı. İlginç bir şekilde, Prontosil test tüplerinde antibakteriyel özellikler sergilemedi.

1936'da İsviçreli Farmakolog Daniel Bovet, vücuttaki kimyasal reaksiyonların sülfonamidi etkisiz bir boya kısmı ve renksiz bir aktif bileşik olan sülfanilamid olarak ikiye ayırdığını keşfetti.

1940’ların başında araştırmacılar sülfanilamidin bakterilerde folik asit sentezini baskılayarak bakterilerin çoğalmasını önlediğini ve vücudun bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşma şansını artırdığını keşfettiler. 

Penisilin tedavisi öncesinde bulunan etkili tek antibiyotikler olan Sülfa ilaçları, II. Dünya Savaşı ve sonrasında sayısız hayat kurtardı. 

Bugün genellikle diğer antibiyotikler tercih edilse de bakteriler antibiyotiklere direnç geliştirdiğinde sülfa ilaçları yine kullanılabilir.

1939'da Domagk, prontosil sülfonamidi keşfiyle Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü. Ancak Nazi yetkilileri, Nazi rejimine dair yaptığı eleştiriler nedeniyle Domagk’ın ödülü kabul etmesine izin vermedi.

Yazı Görselinin Açıklaması: Sülfonamidlerin kullanımından önce menenjit hastalarının %30'u hayatını kaybediyordu. Renklendirilmiş görüntüde gösterilen menenjit etkeni meningococcus bakterileri, merkezi sinir sistemi zarlarını enfekte edebilir.

Yazıda Geçen Tarihi Kişiler: Gerhard Johannes Paul Domagk (1895 – 1964), Daniel Bovet (1907 – 1992)

• Önceki konu: Stanley’nin Kristal İstilacıları 1935 – Virüslerin Keşfi
• Sonraki konu: Antihistaminikler 1937 – İlaçların Gelişiminde Dönüm Noktası