COVID-19 (Yeni Tip Koronavirüs Hastalığı) ve SİGARA

Yeni tip koronavirüse bağlı COVID-19 hastalığı, 2020 senesi Mart ayında başladı ve şüphesiz dünyayı kalıcı olarak değiştirdi. İlk olarak 2019 senesi sonlarına doğru Çin’in Wuhan şehrinde yarasa, yılan veya pangolin adlı karınca yiyen memeliden farklılaşıp insana geçtiği iddia edilen bu yeni tip virüs, dünyanın her bölgesine insandan insana korkutucu bir hızla yayıldı ve halen yayılmakta. Bu pandeminin kurbanları arasında dünyanın en yoksul bölgelerinden insanlar olduğu gibi oldukça korunaklı bir yaşam süren İngiltere kraliyet ailesinden Prens Charles da dahil. Bilinen grip (influenza) şekillerine nazaran belirtilerinin başında gelen en ayırt edici özellik olarak kuru öksürük ve yüksek ateş gelmekte. Özellikle el ile temas ve solunum damlacıkları yoluyla yayılan bu virüsün çok bulaşıcı olduğu hesaba katılınca dünya genelinde zorunda olmadıkça işe/okula gitme, sokağa çıkma ve kalabalık ortamlarda bulunma gibi sosyal yaşama dair pek çok şey askıya alındı, buna sosyal içicilik de dahil. Malum tütün ve kenevir (bazı ülkelerde yasal veya tıbbi amaçlı üretilen versiyonları mevcut) gibi ürünleri içen kişiler bunu genelde sosyal bir ortamda gerçekleştirip, hatta tek bir tane sigarayı paylaşmaktalar. Üstelik bu durum, koronavirüsün yanı sıra pek çok bakteri ve diğer türde virüsler için oldukça elverişli bir yayılma ortamı oluşturmaktadır. Sonuç olarak da sigara, kenevir, elektronik sigara, nargile ve türevleri içen şahısların doğrudan akciğer (koronavirüsün esas hedef organı) ve üst solunum yollarında oluşan hassasiyetten ve olası bağışıklık sistemlerinin zayıflamasından ötürü, koronavirüsün etkilerinin daha şiddetli görüleceği grubuna girme riskleri artmış oluyor.

Bilindiği üzere sigara, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kardiovasküler hsastalıklar ve diğer solunum rahatsızlıklarına sebep olmaktadır. Bu rahatsızlıklara sahip kişilerde, COVID-19 enfeksiyonu sonrası hastalığın seyrinin oldukça kötü olduğu görülmüştür. JAMA dergisinde yayımlanan vaka çalışmalarına göre, kronik solunum rahatsızlıklarına sahip olan kişilerin COVID-19 dan yaşam kaybı oranı 6.3% iken diğer kişilerde bu oran 2.3 dur. Ayrıca, Çin'de erkeklerin %52.9'u sigara kullanırken, kadınların %2.4'ü sigara kullanmaktadır ve erkeklerde COVID-19'un daha ölümcül seyretmesinin sebeplerinden birini bu olabileceği düşünülmektedir. Çin Hastalık ve Salgın Kontrol Merkezi verilerine göre COVID-19 erkeklerde kadınlara kıyasla daha fazla ölüme sebep olmuştur. Sigaranın COVID-19 enfeksiyonlarında risk artırıcı etkisini aydınlatacak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Elektronik sigara, akciğer sağlığını ciddi oranda olumsuz etkilemektedir (bakınız e-sigara dosyamız). Elektronik sigaradan yayılan aerosoller akciğer hücrelerine zarar vererek, enfeksiyonlara karşı tepkisini azaltmaktadır. Bu sebeple, elektronik sigara kullanan kişiler de COVID-19 enfeksiyonuna karşı risk grubundadır.

Opioid türü narkotik ağrı kesiciler (örneğin morfin) beyin sapını etkilerek nefes almayı yavaşlatmaktadır. Opioid kullanımı, kullanıcının hayatını tehlikeye sokmakla beraber, kandaki oksijen seviyesinde düşmesine yol açar. Oksijen eksikliği beyin ve akciğerde hasarlara sebep olmaktadır. Kronik solunum bozukluklarının opioid kullanan kişilerde yüksek dozdan ölüm riskini artırdığı bilinmektedir. Zayıf akciğer fonksiyonuna sahip olan bu kişilerde COVID-19 enfeksiyona karşı açıktır.

Uyarıcı ve halüsinasyon özelliği olan sentetik bir uyuşturucu olan metamfetamin kullanımı aynı zamanda COVID-19 riskini artırmaktadır. Metamfetamin kan damarlarını daraltarak akciğer hasarlarına ve hipertansiyona yol açar. Benzer şekilde, COVID-19 enfeksiyonu riski bu maddeyi kullanan kişilerde yüksektir.

Önemle vurgulamak gerekir ki, akciğer fonksiyonunu ciddi oranda etkileyen sigara, elektronik sigara ve bağımlılık yapıcı maddeler COVID-19 enfeksiyonu riskini artırmaktadır.

Bu evde kalma döneminin sigara bırakmak için çok iyi bir fırsat olduğunu düşünüyoruz. Bununla birlikte tiryakiler için sigarayı bırakmak zor olsa da kişisel bazda alınabilecek önlemler şu şekilde sıralanabilir:

• En az 1 aylık stok yapın ve alışverişe gitme şıklığınızı sınırlandırın.
• Maskeler hasta ve sağlık çalışanları için gereklidir, semptomlarınız (belirti) yoksa kişisel hijyeninizi sağlamak yeterli olacaktır.
• Ellerinizi sabunla yıkamanız halinde sabunun kimyasal yapısı gereği virüsü sadece yıkamakla kalmaz aynı zamanda yok etmiş olursunuz.
• Sigaranızı paylaşmayı bırakın, bu koronavirüsün yanı sıra diğer pek çok virüsün yayılmasına davetiyedir.
• Sosyal uzaklaşmayı alıştırma yapın ve evde kalın, yapabiliyorsanız evden çalışın ve evin dışına çıkmayı mümkün olduğunca sınırlandırın.
• Haftalık olarak ayarlayabileceğiniz alışverişinizi güzel planlayın ve diğerleri ile aranızdaki 2 metrelik mesafeyi gözetin.
• Risk seviyesi yüksek olanların alışveriş ihtiyacı hususunda, sizin sağlık durumunuz düşük risk seviyesinde ise, yardımcı olun.
• İnternette dolanan asılsız esrar yağı veya kenevirin koronavirüs salgını üzerindeki koruyucu etkisine dair söylentiler hiçbir bilimsel araştırmaya dayalı değildir, lütfen itibar etmeyin.
• TÜM KORONAVİRÜS YAZILARIMIZ