Normal kilolu bir obez olmak, tıp bilimine göre mümkün!

Obezite, genellikle vücut kitle indeksinin (VKİ) 30’un üzerinde olması ile tanımlanan, yani aşırı kilo olarak bilinen durumun tıbbi adıdır. Ancak metabolik obezite denilen ve aynı genel obezite gibi artmış insülin direnci, anormal kan lipid profili ve kan basıncı yüksekliği ile seyreden ancak şişmanların aksine normal kilolularda görülen bir durumdan bahsetmek istiyoruz.

Amerika’da 20 yaş ve üzeri her 4 yetişkinden 1’inin normal kilolu metabolik obez ya da daha çok tercih edilen tabirle normal kilolu obez olduğu hesaplanmaktadır. Bu oran dünyada ise sanıldığından daha fazladır. Örneğin Hindistan’da vücut kitle indeksi (VKİ) ölçümüne göre normal kilolu olan insanların neredeyse yarısına yakınında (%40), kanda şeker ve trigliserit yüksekliği gibi metabolik fonksiyon bozuklukları vardır.

Birçok çalışmada bu sağlıklı görünümü olan, normal kilolu metabolik obez bireylerin (NKMO) aslında diyabet, yüksek tansiyon ve koroner arter hastalığı gibi kardiyo-metabolik hastalık risklerinin yüksek olduğundan bahsedilmektedir.

Mayo Klinik doktorlarının yakın tarihte yayımladığı bir makalede vücut/beden kitle indeksi ölçümü normal olmasına rağmen vücut yağ oranları yüksek olan erkeklerin oranının %25, kadınların ise %33 oranında olduğu saptanmıştır. Aynı zamanda bu bireylerde metabolik sendromun (yüksek tansiyon, yüksek şeker ve yüksek trigliserid) 4 kat fazla olduğu açıklanmıştır.

Çalışmada aynı zamanda beden kitle indeksinin değil de daha yüksek vücut yağ yüzdesinin kalp damar hastalıkları açısından daha büyük bir risk oluşturduğunu belirtilmiştir.

Yine başka çalışmada beden kitle indeksi ölçümünün vücut yağının dağılım hesabını göstermediği için obeziteyi belirlemede en iyi yöntem olmadığı belirtilmiştir. Özellikle göbek çevresinde ve karaciğer yağlanmasının sağlık için tehlike yarattığı, bacaklar gibi karından uzak bölgede biriken yağların ise insülin direncine karşı olumlu etki gösterebileceği belirtilmektedir.

-İlgili konu: Bel-kalça oranı nasıl ölçülür? Fazla olmasının sağlık riskleri nelerdir?

Metabolik fonksiyon bozukluğu olan aşırı kilolu veya obez bireylerin, doktorlar tarafından daha az yiyerek ve daha fazla hareket ederek kilo vermeleri tavsiye edilmektedir. Fakat beden kitle indeksi normal aralığa düşen ancak metabolik fonksiyon bozukluğu olan hastalar için de durum gerçekten de böyle midir? Yani ayrıca kilo kaybetmenin normal kilolu metabolik obez kişiler için faydası var mıdır?

Ne kadar zayıflamalı?

Bu sorunun cevabını vermek için Singapur’da yapılan bir çalışmada normal kilolu metabolik obeziteli (VKİ 22.7 ± 0.4 kg / m 2) 11 Asya kökenli kişide yaklaşık %5 kadar kilo vermenin vücut yağ kitlesi, karaciğer yağlanması ve insülinin etkileri, kilo verme öncesi ve sonrasında ölçüldü.

Sonuçta, %5’lik kilo kaybı ile toplam yağ kitlesini yaklaşık %9, karın içi ve cilt altı karın yağ dokusunu sırasıyla % 11 ve % 17, karaciğer yağlanmasını yaklaşık % 50 azaldığı gözlenmiştir. Açlık kan insülini, trigliserit, HDL ve LDL kolesterol konsantrasyonları da azaldığı; insülin duyarlılığını ise % 26 kadar artırdığı görüldü. Böylece normal kilolu metabolik obez Asyalılarda kardiyometabolik riskin azaldığı iddia edildi. Çalışmada karın içi yağ dokusu hacmi ile insülin duyarlılığındaki değişiklikler arasında anlamlı bir ters oranlı ilişki olduğu gözlenmiştir. Yani karın içi yağ dokusu azaldıkça insülin direnci de azalmaktadır.

Yine Mayo Clinic tarafından yaşları 30 ile 90 arasında olan ve Akdeniz Diyeti gibi yüksek kalitede diyet uygulayan 2100 katılımcı arasında yapılan ve yaklaşık 19 yıl süren çalışmada, normal kilolu metabolik obez olan kişilerde kalp damar hastalıkları ve kanserler gibi tüm nedenlere bağlı ölüm oranlarında artış görülürken, metabolik olarak sağlıklı olan normal kilolu yetişkinlerde ise bu hastalıkların riskinin daha az olduğu görülmüştür.

Bu çalışmaların sonuçları değerlendirildiğinde genel olarak vücut kitle indeksi normal olsa da metabolik olarak sağlıklı ve metabolik olarak sağlıksız olmanın yol açtığı hastalık durumları açısından ciddi farklılıklar taşıdığı gözlenmektedir. Uygun diyet ve fizik aktivite gibi basit yaşam tarzı değişiklikleri sayesinde normal kilolu metabolik obez, yani kilosu normal olup, abdominal (karın çevresindeki) obezitesi olan kişilerin metabolik sağlığın iyileştirilmesinin mümkün olabileceği söylenebilir.

-İlgili konu: Kanser sıklığının genç yetişkinlerde artmasının sebebi obeziteye bağlandı