ASCO 2020 Pediatrik Onkoloji Ödülü, nöroblastom tedavisinde yeni bir yaklaşımın öncüsü Dr. Alice Yu’ya verildi

40 aşkın süredir tıp alanında kariyer yapan Dr. Alice Yu, ABD San Diego’da bulunan Rady Çocuk Hastanesi Pediatri Bölümü'ne liderlik yapmaktadır. Burada yürüttüğü çalışmalar ile protein olmayan bir antijeni hedefleyen ilk başarılı immünoterapinin geliştirilmesine öncülük eden Dr. Yu ayrıca Çocuk Onkoloji Grubu (COG) nöroblastom yönlendirme komitesinin bir parçası olarak nöroblastom araştırmalarına rehberlik etmektedir.

Kaliforniya Üniversitesi San Diego Tıp Fakültesi'nde doktor olan Alice Yu (MD, PhD) Pediatrik Onkoloji alanında yaptığı katkılardan dolayı ASCO 2020 Pediatrik Onkoloji Ödülü’nün sahibi oldu. Bu ödül ilk kez 2002 yılında çocuk onkolojisi alanında üstün liderlik/başarı gösteren Dr. Alfred G. Knudson’a (MD, PhD) verilmişti. Kariyerinin başında, tıp fakültesi öğrencisi olduğu zamanlarda pediatrik onkoloji alanında ilerlemeyi düşünmediğini belirten Dr. Yu’nun Amerikan Klinik Onkoloji Derneği (ASCO-Daily News) ile yaptığı röportaja gelin göz atalım.

Not: Nöroblastom, beyinden tüm vücuda mesaj taşıyan sinir sistemi kaynaklı bir kanser türüdür. Genellikle, böbreküstü bezlerindeki sinir hücrelerinde başlar. Böbreküstü bezleri kalp atışlarını, tansiyonu, kan şekerini düzenleyen önemli hormonları salgılar. Nöroblastom sıklıkla erken çocukluk çağında görülür.

"O zamanlar nöroblastom hastası olan çocukların büyük bir çoğunluğu hayatını kaybetmekteydi ve ben bu alanda çalışmaktan keyif almayacağımı düşünüyordum. Ancak ihtisasımı yaparken lösemi hastası olan pek çok çocuğun hayatta kalma sürelerinin artması beni umutlandırdı ve aynı başarının pediatrik onkoloji alanında da olabileceğine umut oldu." Yaşam süresinin uzaması, nöroblastom ve diğer çocuk kanserlerine yönelik tedavilerin geliştirilmesi ile kariyer seçiminden mutlu olduğunu belirten Dr. Yu "Heyecan verici bir alan. Meslek hayatımın başlarında bu alana sıcak bakmamış olsam da seçimimden dolayı çok memnunum" diyerek ekledi. Peki Dr. Yu’nun kariyerinde önemli bir dönüm noktası olan çalışma neydi?

Kararlılık ve azimle doğan yeni bir kanser ilacı

Hücre zarının dış yüzeyinde yer alan, glikosfingoliptlerden oluşan gangliozidler hücre-hücre iletişiminde, büyüme ve farklılaşmada önemli rol oynamaktadır. GD2, gangliozid gurubundan olan disialogangliozid, nöroblastomları da içine alan pek çok farklı tümörün yüzeyinde sergilenmektedir. Tedaviler için iyi bir biyobelirteç olduğunu fark eden Dr. Yu, günümüzde dinutuksimab olarak bilinen anti-GD2 antikorunu (kod adı ch14.18) geliştirdi. Antikor kanser hücrelerinin yüzeyinde sergilenen GD2’ye bağlanarak bağışıklık sistemi hücrelerinin bölgeye çekilmesini tetikleyerek tümör hücrelerinin yok edilmesini sağlanmaktadır. Yapılan klinik çalışmalar sonucunda yüksek riskli nöroblastom hastalarında yaşam süresinin arttığı gözlendi ve 2015 yılında Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylandı. GD2’ye bağlanmak üzere dizayn edilen monoklonal antikor dinutuksimab, yüksek riskli pediatrik nöroblastom hastalarında granülosit makrofaj koloni uyarıcı faktör (GM-CSF), interlökin-2 ve 13-cis-retinoik asit ile birlikte uygulanmaktadır.

Klinik çalışmalar sonucunda alınan olumlu sonuçlar antikor denemelerini faz II klinik çalışmalarına sürüklese de ne yazık ki araştırmacılar kendilerini destekleyecek ilaç firması bulmakta zorlanmaktaydı. Nöroblastomun çocukluk çağında en sık görülen kanser olması nedeni ile ilaç firmaları risk almak istememiş ve yatırım yapmayı reddetmişlerdi. Bu olumsuz gelişmeler üzerine Dr. Yu içinde hastalara ait röntgen ve patoloji sonuçları bulunan çantası ile Washington’a uçmaya karar verir. Bu yoldaki kararlılığı sonucunda Ulusal Kanser Enstitüsü araştırmanın faz III aşamasını desteklemeye karar verdi.

200’den fazla hasta ile gerçekleştirilen çalışmada tedavi sonrası herhangi bir komplikasyon geçirmeyen hastaların yaşam sürelerinde ve genel sağkalımda anlamlı bir artış gözlendi. Yapılan diğer çalışmalarla da güvenilirliği kanıtlanan ilacın toksik/zararlı etkisi belirlenmiş ancak kontrol altına alınabileceğini belirtilmiştir. Test edilen ilaçtan alınan olumlu sonuçlar sonrasında Dr. Yu "Test ettiğimiz immünoterapi, yüksek riskli nöroblastom hastaların yeni standart tedavisi olmuştur" diye belirterek uzun uğraşlar sonucunda elde edilen sonucu değerlendirmiştir. Çalışmalar sırasında olası yeni biyobelirteçler de belirlenmiştir. Dr. Yu yeni hedeflerinin toksik etkilerini olabildiğince azaltarak immünoterapinin etkinliğini artırmak olduğunu belirtti.

Dinutuksimabın onayı, bir glikolipid molekülünü hedefleyen ilk yeni immünoterapi oldu ve böylece potansiyel hedefe yönelik ilaç ağını genişletti. Dr. Yu ve ekibinin yaptığı araştırmalar ve alanda öncü oldukları yenilikler, çocukluk çağı kanserlerinin ötesinde meme kanseri gibi yetiştin kanserlerinde tedavi hedefi olarak kullanılabilecek Globo-H seramid gibi diğer glikolipid çalışmalarının önünü açmıştır.

*

- Tüm ASCO 2020 ödülleri