HPV gebelikte anneden bebeğe geçer mi? HPV nasıl bulaşır ve korunulabilir mi?
HPV enfeksiyonlarının önemi
İnsan papilloma virüsü (HPV), sadece ABD’de her yıl yaklaşık 14 milyondan fazla kişiyi etkileyen, cinsel yolla ve deri temasıyla bulaşan viral bir enfeksiyondur. Tüm HPV enfeksiyonların yarıya yakını genital bölgeyi tutar ve cinsel olarak aktif kişilerin yaklaşık yüzde 80'i hayatlarının bir noktasında HPV enfeksiyonuna yakalanır ve bu virüsü yayabilir. HPV sadece tek bir virüs değildir, yaklaşık 200’e yakın türü vardır ve bunların 30-40’ı insanda enfeksiyon yapar.
- HPV 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerinin serviks (rahim ağzı), vulva, vajina, anal ve baş-boyun kanserlerine;
- HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58 tiplerinin prekanseröz (kanser öncüsü) ve displastik lezyonlara;
- HPV 6 ve 11 tiplerinin ise genital siğillere yol açtığı bilinmektedir.
- İlgili Konu: Virüs nedir? Virüslerin kısa tarihi ve kanser yapıcı virüsler
HPV anneden bebeğe geçer mi?
İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonunun hamilelikte anneden bebeğe geçmesi hala oldukça çok tartışılan bir konudur. Özellikle enfeksiyonun riskinin zamanlaması, yönü ve büyüklüğü hakkında tartışmalar vardır. HPV ile enfekte olmuş anneden gebelik ve doğum sırasında bebeğe de bulaşabildiği bilinmektedir. Yazımızın konusu olan prospektif (geleceğe dönük) çalışma, hamileliğin farklı dönemlerinde annedeki HPV’nin bebeğe doğrudan bulaşma risklerini incelemektedir.
Çalışmanın yöntemi
Güney Kore’de yapılan çalışmada, daha önce HPV enfeksiyonu tespit edilmemiş 153 sağlıklı hamile kadından, gebelik süresi boyunca ve doğum sonrasında HPV enfeksiyonları yönünden rahim ağzı örneği alındı. Doğumda kordon kanı, yenidoğan bebeğin geniz bölgesi (nazofarinks) sürüntüsü ve plasentası biyopsi örnekleri toplandı. GG HPV Genotipleme Çip Kiti kullanılarak DNA izolasyonu, polimeraz zincir reaksiyonu ve hibridizasyon uygulandı. Yenidoğanlarda HPV tespiti hem kordon kanında hem de yenidoğan nazofarenks sürüntüsünde HPV DNA'nın varlığı olarak tanımlandı.
Sonuçlar
- Hamileliğin ilk trimesterinde (0-3 ay) sağlıklı kadınların %14’ünde (22/153), ikinci trimester (3-6 ay) döneminde %18’inde (22/124) ve üçüncü trimesterde (6-9 ay) %10’unda (15/153) HPV DNA pozitif saptandı.
- Gebeliğin herhangi bir döneminde kadınların %24’ünde (37/153) HPV DNA pozitif çıktı.
- Doğumda yenidoğan bebeklerin %5.2’sinde (8/153) HPV DNA pozitiftir. Bu sekiz bebeğin yedisi HPV pozitif annelerin bebekleridir.
- Plasental HPV DNA'sı olguların % 3.3'ünde (5/152) pozitif ve beş olgunun hepsi en az bir HPV pozitif testi olan annelerdendi. Yenidoğanlarda HPV DNA tespiti, annenin gebeliğinin herhangi bir döneminde HPV saptanması ile ilişkiliydi.
- 153 yeni doğanın 145’inde HPV görülmezken, HPV bulaşan 8 yeni doğandan 5’i erkek, 3’ü kız çocuktu.
- HPV enfeksiyonunu sigara, alkol kullanımı veya yaş gibi faktörlerin anlamlı olarak etkilemediği görüldü.
- Bu 8 bebekten 7’sinde henüz anne karnındayken HPV tespit edilmiştir. Bu nedenle normal doğum ya da sezaryen doğum arasında pek bir fark yoktur. Hatta 8 enfekte yenidoğandan 5’i sezaryen ile dünyaya gelmiştir.
Sonuç
Genital HPV enfeksiyonlarının anneden bebeğe sadece normal doğum ile bulaştığı fikri bu çalışmanın sonuçları ile çelişmektedir. Ayrıca bu çalışmada gebelik öncesi HPV DNA yönünden negatif sağlıklı kadınların bebeklerinin %5.2’sinde (8/153) HPV DNA tespit edilmiş ve bu durum annenin gebeliğinin herhangi bir dönemindeki HPV enfeksiyonu ile ilişkilendirilmiştir. Genital HPV'li kadınların bebeklerinde %80'ine kadar HPV DNA'sı, geniz ve ağız mukozasında saptanabilir ve bu aylarca veya yıllarca sürebilir. Bu nedenle sonuçları can sıkıcı olabilecek HPV enfeksiyonu ile mücadele cinsel aktif dönemden önce aşılama ile yapılmalıdır.
HPV nasıl bulaşır?
En önemli endişelerden biri HPV’nin bulaşıcı olup olmadığıdır; evet HPV bulaşıcıdır. Enfekte bir bireyle temas ederek yakalayabilirsiniz. Cinsel hayat tutumu HPV enfeksiyonunun riskini önemli oranda artıran bir faktördür.
Örneğin çok eşlilik, sık partner değiştirme tercih eden bireylerde daha HPV virüsü ile enfeksiyon riski artar. Riski artıran diğer faktör ise, genç yaşta cinsel olarak aktif olmaktır. Ayrıca HPV’nin birden fazla türüne farklı ya da aynı zamanda maruz kalabilirsiniz.
Bulaşma yolları şunlardır
- HPV ile enfekte olan kişiler ile vajinal, oral veya anal seks.
- HPV ile enfekte olan kişilerin cinsel bölgelerine dokunmak.
- Anneden çocuğa gebelik veya doğum sırasında.
- Seks oyuncakları paylaşımı.
- Banyo havlusu paylaşımı nadir durumlarda enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir.
- Hastanelerdeki HPV ile enfekte olmuş yüzeyler ve uygun şekilde dezenfekte edilmediyse bulaşabilir.
- Medikal aletlerde dezanfekte edilse bile nadiren HPV virüsü taşıyabilmektedir.
- Klozet kapakları. Araştırmalar sonucu, virüsün, hastaların genital bölgelerinden ellerine ve kullandıkları tuvaletlere bulaşabileceği düşünülmektedir.
Bu bulaş yolları içinde riski en fazla olan cinsel temastır, çünkü vücut sıvılarına en yoğun maruzyet bu sırada olmaktadır.
HPV enfeksiyonunun belirtileri nelerdir?
Çoğu durumda HPV’nin belirtisi olmaz. Birçok kişi HPV ile enfektedir ancak bunun farkında değildir.
- Bazı insanlar penis, skrotum (testis kesesi), labia (dış vajinal bölge), vajina, serviks (rahim ağzı) veya anüste genital siğillerle karşılaşırlar.
- Genital bölgede tek bir küçük şişlik veya kabarcık grupları şeklinde görülebilir.
- Siğiller küçük veya büyük olabilir.
- Düz, şiş veya karnabahar şeklinde olabilirler. Bu tür bir HPV, kanser riskinin daha fazla olduğu anlamına gelmez.
HPV ile enfekte olan kişilerin %90’ından hastalık bağışıklık sistemi tarafından yaklaşık 2 yıl kontrol altına alınır. Genital HPV enfeksiyonu sonrası rahim ağzı kanseri riski %0.8 civarındadır.
HPV’den korunmak için neler yapılabilir?
- Kondom / prezervatif cinsel ilişki sırasında yardımcı olabilir ve tavsiye edilir. Ancak kondomun kapsamadığı alanlara karşı koruma sağlamaz.
- En iyi koruma, cinsel olarak aktif hale gelmeden veya HPV'ye maruz kalmadan önce HPV aşısı yaptırmaktır.
- Tek eşlilik tercihi.
- Özel durumlarda dikkatli olunması (havlu, çamaşır, tuvalet paylaşımı durumları).
- Not: Gebelik sırasında kadınların aşılanması önerilmemektedir. Eğer kadın HPV aşısı olduğunda hamileyse ve sonra farkettiyse, 2. ve 3. aşıları doğum sonrasına ertelenmesi önerilmektedir. Yani aşı başlamadan önce gebelik testi yapılmasına da gerek yoktur. Ancak gebelik sırasında HPV aşısı olanlarda gebeliğe müdahele gerektirecek bir yan etki veya zararlı olduğuna dair bir kanıt yoktur.
HPV nasıl teşhis edilir?
HPV kadınlarda aşağıdaki yollardan biriyle teşhis edilir:
- Pelvik muayene ile siğile bakılır.
- Erken evre / kanserli hücreleri aramak için serviks Pap smear testi yapılır.
- Rahim ağzı veya diğer genital bölgelerden biyopsi (bir doku parçasının alınması)
- İlgili Konular:
- Pap smear test sonucunun anormal olması ne demektir?
- Pap smear ile milyonlarca kadının yaşamını kurtaran George Papanicolaou
HPV nasıl tedavi edilir?
Bağışıklık sistemi virüsü tek başına ortadan kaldıramıyorsa HPV enfeksiyonunun tedavisi yoktur. Siğiller; kimyasallar, dondurularak, yakılarak, lazer ile veya ameliyat ile tedavi edilebilir veya alınabilir.
İlgili Konular
Rahim ağzı kanseri belirtileri ve tedavisi
Serviks (rahim ağzı) kanseri önleme ve erken tanı kılavuzu yenilendi!
HPV Aşı Rehberi Yenilendi! Bu vesile ile HPV aşısı nedir öğrenelim
Lee SM, Park JS, Norwitz ER, Koo JN, Oh IH, Park JW, Kim SM, Kim YH, Park CW, Song YS.
Risk of vertical transmission of human papillomavirus throughout pregnancy: a prospective study.
PLoS One. 2013 Jun.