İskorbüt üzerine bir inceleme 1753 – Bilim ile kurtulan ilk milyonlar

Tarihçi Stephen Bown, "İskorbüt (skorbüt veya skorbit olarak da geçer) hastalığı, denizde fırtına, gemi enkazı, savaş ve diğer tüm hastalıkların toplamından daha fazla ölümden sorumluydu" diye yazıyor. "Tarihçiler, Kolomb'un yolculukları ile başlayan ve on dokuzuncu yüzyılın ortalarında gemilerde buhar gücünün geliştirilmesiyle sona eren bir dönem olan Yelken Çağı'nda iki milyondan fazla denizcinin iskorbüt yüzünden öldüğünü tahmin ettiler."

Günümüzde iskorbüt hastalığının bağ dokularında bulunan kolajen sentezi için gerekli olan C vitamini eksikliğinden kaynaklanan bir hastalık olduğunu biliyoruz. İskorbüt belirtileri arasında diş eti kanaması, halsizlik ve eski yaraların açılması yer alır. İskorbüt, bir zamanlar yolculukları onları uzun süre meyve ve sebzelere erişemeyen denizciler ve askerler arasında yaygındı. 1601'de İngiliz gezgin Sir James Lancaster, limonların iskorbüt hastalığının önlenmesine yardımcı olduğunu yazdı ve bugün bu meyvenin C vitamini bakımından yüksek olduğunu biliyoruz. Amerikan yerlilerinin iskorbüt hastalığını tedavi etmek için çam kabuğu ve iğneli yapraklardan yapılan çayları kullandığını, ancak Avrupalı kaşiflerin genellikle "putperest vahşilerden" bir şeyler öğrenmeye hazır olmadığını unutmayın.

İskoç deniz doktoru James Lind'in meşhur iskorbüt deneyi, ki tarihte bilimsel yöntemle yapılan ilk insan klinik çalışması olarak kabul edilir, iskorbüt hastalığının çaresine uzanan en önemli çabadır. 1753 İskorbüt Üzerine Bir İnceleme'de anlatıldığı gibi Lind, iskorbütle birlikte denizcileri altı gruba ayırarak farklı yiyeceklere erişmelerine izin verdi. Sadece limon ve portakal yiyen denizciler hızla iyileşti. Ne yazık ki, hastalık için kesin bir tedavi önermedi ve çalışmaları büyük ölçüde göz ardı edildi. 1795 yılına kadar denizcilere düzenli olarak limon suyu veriliyordu ve bu da hastalığı İngiliz filosundan etkili bir şekilde ortadan kaldırıyordu.

Bown şöyle sonuçlandırdı: "İskorbüt hastalığının yenilgisi, çağın en büyük tıbbi ve sosyo-askeri ilerlemelerinden biriydi, denizdeki boylamın doğru hesaplanması, çiçek aşısının oluşturulması veya buhar gücünün geliştirilmesi ile eşdeğer bir keşifti."

Yazıda ismi geçen tarihi kişiler: Sir James Lancaster (1554–1618), James Lind (1716–1794)

• Önceki konu: Albinus ve İnsan Vücudu Tabloları 1747 – O zamana kadarki en güzel anatomi tasvirleri
• Sonraki konu: Otopsi 1761 – Hastalıkları ruhani değil organik sebeplere bağlamak

*

• İlgili konu: Bilimsel bilgi ve kanıta dayalı tıp! Bilim, bilmeyi istemekle başlar