Meme kanserinde kullanılan AROMATAZ İNHİBİTÖRLERİNİN yan etkileri nelerdir?

Bazı meme kanseri hücreleri yüzeylerinde östrojen veya progesteron hormonlarının bağlandığı reseptörler içermektedirler. Bu reseptörler tümörlü dokudan alınan biyopsi örneğinde çeşitli özel boyamalar yapılarak tespit edilir. Östrojen veya progesteron reseptörü pozitif boyanan meme tümörlerine, hormon reseptör pozitif meme kanseri denilmektedir. Bu hastalarda östrojen hormonu, kanser hücrelerinin büyümesine ve çoğalmasına neden olmaktadır.

Aşağıda meme kanseri çeşitlerini ve hormon pozitif meme kanserini anlatan infgrafik postermizi görebilirsiniz:

Aromataz inhibitörü nedir?

Aromataz inhibitörleri, hormon reseptörü pozitif meme kanserinin tedavisi için kullanılan hormon terapi ilaçlarıdır. 3 farklı aromataz inhibitörü vardır (önce etken madde ismi, sonra parantez içinde piyasa adı bulunmakta);

• Anastrozol (Arimidex, Aristu)
• Eksemestan (Aromasin)
• Letrozol (Femara, Letu)

 Şu durumlardaki meme kanserlerinin tedavilerinde kullanılırlar;

• Menopoz sonrası kadınlarda.
• Ayrıca yumurtalık baskılaması da olan kadınlarda.

Not: Overler (kadın yumurtalıklar) 3 yolla baskılanır: ameliyatla çıkarmak, radyoterapi ve ilaçla. 

Aromataz inhibitörlerinin yan etkileri nelerdir?

Eklem ve kas ağrısı

Eklem ağrısı (atralji) ve kas ağrısı (miyalji) aromataz inhibitörlerinin en yaygın yan etkileridir. El ve bileklerde, ayak ve ayak bileklerinde, dizlerde, sırtta ya da vücudun diğer kısımlarında ağrı olabilir.

Aromataz inhibitörleri alan kadınların neredeyse yarısında eklem ağrısı ve yaklaşık %15’inde kas ağrısı gözlemlenmektedir. Eklem ve kas ağrıları karpal tünel sendromunu taklit edebilir ve nadir vakalarda aromataz inhibitörleri karpal tünel sendromuna sebep olabilir. Eklem ve kas ağrılarına sebep olmasına rağmen, eklem ve kas hasarına sebep olmazlar.

Eklem ve kas ağrısını hafifletmek

Eğer bir aromataz inhibitörü alıyorken eklem ve kas ağrınız varsa, tıbbi onkoloğunuzla konuşun. Onkoloğunuz ağrıyı hafifletmek için anti-inflamatuar ilaçlar (aspirin veya ibuprofen gibi), özel egzersizler veya akupunktur önerebilir. Ayrıca bir başka aromataz inhibitörünle değiştirebilir veya tamoksifen önerebilir.

Kemik sağlığı

Aromataz inhibitörleri tamoksifen ile karşılaştırıldığında daha yüksek oranda osteoporoz (kemik erimesi) ve kemik kırıklarına yol açan kemik yoğunluğunun kaybına neden olur.

Kemik sağlığının izlenmesi

Sağlık uzmanınız kemik yoğunluğunuzun temel bir ölçümünü alacaktır. Buna tıp dilinde DEXA (kemik mineral dansitometresi) diyoruz. Gelecek ölçümler kemik yoğunluğunuzun değişimlerini izlemek için bu alınan temel ölçüm ile karşılaştırılabilir.

Kemik güçlendirme tedavisi

Siz bir aromataz inhitörü alırken, bazı ilaçlar osteoporozu önlemeye yardımcı olabilir. Sağlık uzmanınız kemik yoğunluğunuzun korunmasına yardımcı olmak için bifosfonatlar veya denosumab olarak adlandırılan ilaçlar yazabilir.

Bifosfonatlar ve denosumabın sağlık riskleri

Öncelikle kanserde kemik koruyucu olarak adlandırılan bifosfonat ve denosumab gibi ilaçların yüksek dozlarının bazı kemik riskleri taşıdıklaırnı ve bunların genellikle metastatik meme kanseri olan hastalarda kullanıldığını hatırlatalım. Bununla birlikte bu ilaçlar şiddetli kemik, eklem ve kas ağrısına sebep olabilir.

Eğer bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, derhal bunları sağlık uzmanınıza bildirmelisiniz.

Nadir vakalarda, ciddi bir osteonekroz olarak adlandırılan çene kemiği rahatsızlığı meydana gelebilir. Bifosfonat veya denosumab ile tedaviye başlamadan önce diş muayenesine gitmeniz önerilir. Ayrıca, bifosfonat alıyorken herhangi bir diş işlemi uygulatmadan önce onkoloğunuz ile konuşmalısınız.

• İlgili konu: Hormon pozitif metastatik meme kanseri tedavisi

Egzersiz, diyet ve sigara içmemek

Düzenli egzersizler kemiklerinizi korumaya ve güçlendirmeye yardımcı olur. Örneğin, ağırlık kazandırıcı egzersizler (oturmaktansa ayakta durmayı içeren egzersizler) kemiklerin korunmasına ve kalça kırılma riskini azaltmaya yardımcı olur. Yeterli kalsiyum ve D vitamini almak (uzamınız yeterli miktarda alıp almadığınızı size söyler) ve sigara içmemek ayrıca kemiklerinizin güçlenmesine yardımcı olur.

Menopoz sonrası belirtiler

Sıcak basması ve gece terlemeleri

Sıcak basması ve gece terlemeleri, aromataz inhibitörleri alan kadınlarda yaygındır. Bu belirtiler zamanla daha az sıklıkta ve daha az yoğun hale gelmesine rağmen, yine de yönetilmesi zor olabilir.

Eğer sıcak basması şikayetiniz varsa, bu durumu tedavi etmek için sağlık uzmanınızla konuşun.

Vajinal kuruluk

Vajinal kuruluk, aromataz inhibitörleri alan kadınlarda yaygındır. Sıcak basmasının aksine, vajinal belirtiler zamanla daha kötü hale gelmeye eğilimlidir. 

Eğer vajinal kuruluk ya da diğer belirtilere sahipseniz, bu durumları tedavi etmek için sağlık uzmanınız ile konuşmalısınız.

Tamoksifen ve aromataz inhibitörlerinin yan etikleri – KARŞILAŞTIRMA

Hem aromataz inhibitörleri hem de tamoksifen sıcak basması gibi menopoz belirtilerine sebep olabilir, yan etkilerinin çoğu farklılık gösterir (Tablo 1).

Sağlık uzmanınız bu yan etkilerin çoğunu tedavi edebilir.