Sigara içmenin sizin için kötü olduğu ve kanser, özellikle akciğer kanseri, teşhisi konulduğu anda sigarayı bırakmanız gerektiği aşikardır. Ancak bunu yapmak, özellikle yıllardır sigara içen bazı kişiler için çok zor olabilir.
Nikotin bağımlılığının getirdiği zorlukların ötesinde kanser hastaları, hastalık ilerledikçe ya da uzun vadeli görünümlerinin kötü olduğuna inandıklarında sigarayı bırakma konusunda genellikle daha az motive olurlar. Özellikle genç yaşlardaki hastalarda depresyon, ağrı, anksiyete ve tedavinin yan etkileri kişiyi teşhis sonrası sigarayı bırakma konusunda caydırabilir.
Kanser hastasıysanız bırakmak için asla çok geç olmadığını ve bunu yapmak için çok iyi nedenler olduğunu hatırlamak önemlidir. Eğer kanser teşhisiniz varsa ve sigara içiyorsanız, bu yazı size sigarayı bırakmanın 10 önemli nedenini sunmaktadır.
Neden sigarayı bırakmalısınız? İşte 10 önemli neden
Yaşam sürelerinde artma
Tütün içmek tüm kanser ölümlerinin en az %30'unu ve tüm akciğer kanseri ölümlerinin yaklaşık %90'ını oluşturmaktadır. Sigarayı, hastalığın herhangi bir evresinde bırakmak, genel hayatta kalma şansınızda büyük bir fark yaratabilir.
Oncology dergisinde yayınlanan bir çalışmada, ileri evre akciğer kanseri olan 250 kişi arasında, sigarayı bırakanlar için ortanca sağkalım süresinin 28 ay iken sigara içmeye devam edenler için 18 ay olduğu bildirildi. ortanca sağkalım, bir gruptaki insanların yarısının ilk teşhisi takiben hala hayatta olduğu süredir. Bunun anlamı, ilerlemiş akciğer kanseri olan pek çok kişinin sigarayı bırakmaları halinde 28 ay veya daha fazla yaşayabileceğidir.
Sigarayı bırakmak sadece akciğer kanseri olan kişiler için faydalı olmakla kalmaz, aynı zamanda diğer kanser türlerine sahip hastalarında hayatta kalma sürelerini iyileştirebilir.
Yaşam kaybı riskinde azalma
Sigarayı bırakmak yalnızca kanserli kişilerde hayatta kalma sürelerini artırmakla kalmaz, aynı zamanda diğer tüm nedenlerden yaşam kaybı riskini de azaltır.
Japonya'da 98 bin kişi ile yapılan ve 15 yıl süren bir çalışmanın sonucunda, sigarayı bıraktıktan sonra akciğer kanseri olan kişiler ile şu anda hastalığı olan ve aşırı sigara içen kişiler karşılaştırıldığında, şu anda hastalığı olan ve aşırı sigara içenlerin tüm nedenlere bağlı ölüm riski daha yüksek bulundu. Ağır sigara içen erkeklerde risk 1,75 kat artmaktadır; kadınlar arasında risk neredeyse 2 kat artmaktadır.
Daha az cerrahi komplikasyon
Çalışmalar, sigarayı büyük bir ameliyattan bir yıl önce bırakmanın, ameliyat sonrası erken dönemde yaşam kaybı riskini neredeyse tamamen ortadan kaldırırken vasküler (damar) ve solunum komplikasyonları riskini de azalttığını göstermektedir. Ameliyat, akciğer kanseri olan kişilerde ve diğer solid (katı) tümör kanserlerinde tedavinin ayrılmaz bir parçasıdır. Sigarayı bırakmak, bazıları yaşamı tehdit edebilen veya yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilen ameliyat sonrası komplikasyon riskini azaltabilir.
JAMA Surgery dergisinde 2013 yılında yayınlanan bir analize göre, mevcut sigara içenlerin en az %21'i ve sigarayı bırakanların %13'ü, büyük bir ameliyatın ardından ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden komplikasyonlar yaşamıştır.
Bunlar:
- Arteriyel komplikasyonlar (kalp krizi ve felç gibi)
- Toplardamar ile ilgili problemler
- Solunum olayları (özellikle zature) ve yaşam kaybı riski
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, şu anda sigara içenlerde risk, eski sigara içenlere göre daha yüksektir ve bir kişinin içtiği miktarla (paket yılı ile ölçüldüğü üzere) birlikte artma eğilimindedir.
Radyasyon tedavisinden daha iyi sonuç alma
Kanser tedavisinde kullanılan radyasyon tedavisi sigara içen kişilerde o kadar etkili görünmemektedir.
Bunun nedenlerinden biri, radyasyonun maksimum etkiye sahip olabilmesi için dokunun oksijen yoğunluğunun yeterli olması gerektiğidir. Oksijen, kanser hücreleri üzerine toksik etki oluşturabilen, serbest radikal adı verilen moleküllerin kaynağıdır. Sigara içmek, kan damarlarının kalıcı olarak daralmasına neden olarak dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltır. Oksijen seviyeleri düşük olduğunda, radyasyon tedavisinin etkisi azalır.
Sigara içmek ayrıca mukozit (mukozal dokuların iltihabı), kserostomi (ağız kuruluğu), kseroz (kuru cilt), tat kaybı, zatüre ve kemik ve yumuşak doku hasarı dahil olmak üzere radyasyonun yan etkilerini uzatır ve şiddetlendirir.
Kemoterapiden daha iyi sonuç alma
Sigara içmek, tümör bölgesine kan akışını azaltarak kemoterapinin etkinliğini de azaltabilir. Sigaranın vazokonstriktif etkisi vardır, bu da kan damarlarının daralmasına ve kanser hücrelerine ulaşabilecek ilaç miktarının azalmasına neden olur.
Üstelik sigara içmek karaciğer fonksiyonunu bozar ve kemoterapi ilaçlarını aktif metabolitlerine (metabolizma sonucu ortaya çıkan ürünler) parçalamak için gereken karaciğer enzimlerinin miktarını azaltabilir.
Sigarayı bırakmak sadece kemoterapiyi daha etkili hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda hastalığın seyrini de iyileştirebilir.
Brezilya'da 2018 yılında yapılan bir araştırma, sigarayı kemoterapiden önce bırakmanın, özellikle küçük hücreli akciğer kanseri (hastalığın daha az yaygın ancak daha agresif bir şekli) olan kişilerde hayatta kalma sürelerini iyileştirdiğini bildirdi. Araştırmacılara göre, sigarayı bırakanların ortanca sağkalım süreleri 7 ayken bırakmayanlar için ise 2,5 ay idi.
Hedefe yönelik tedaviler daha verimli
Hedefe yönelik tedaviler, belirli genetik mutasyonlara sahip kanser hücrelerini tanıyan ve bunlara saldıran yeni bir ilaç grubudur. Bu ilaç tedavisinin olumlu tarafı, sadece hayatta kalma süresini uzatmakla kalmayıp aynı zamanda çoğu kemoterapi ilacından daha az yan etkiye sahip olmasıdır.
Araştırmalar, sigara içmenin, özellikle pankreas kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanserinin tedavisinde kullanılan belirli hedefe yönelik ilaçların (erlotinib) etkinliğini zayıflattığını göstermektedir.
Bunun nedenleri tam olarak açık değildir ancak kan damarlarının vazokonstriksiyonunun (damar büzülmesi) hedef bölgeye ulaşan ilaç miktarını sınırladığı varsayılmıştır. Az sigara içenler arasında bile hedefe yönelik tedavilere direnç riski yüksektir.
Bu riski azaltmanın tek etkili yolu sigarayı bırakmaktır. Sigara alışkanlığından vazgeçerek, ilaçların süresini ve gücünü azaltmadan tedavide daha etkili olmasını sağlayabilirsiniz.
Tedaviden sonra daha hızlı iyileşme
Kanser tedavileri vücudunuza zarar verebilir. Sigara içmenin, tedavi bittikten sonra bile birçok yaygın yan etkinin şiddetini ve süresini artırdığı gösterilmiştir.
The Oncologist'te 2011 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, tedavinin tamamlanmasından altı ay sonra sigara içmeye devam eden kişiler, sigara içmeyenlere kıyasla daha fazla şiddetli belirti-şikayetlere sahiptir:
- Konsantrasyon sorunları: 2,46 kat risk artışı
- Depresyon: 2,93 kat risk artışı
- Yorgunluk: 2,9 kat risk artışı
- Saç dökülmesi: 2,53 kat risk artışı
- Bellek sorunları: 2,45 kat daha fazla risk
- Ağrı: 1,91 kat risk artışı
- Cilt sorunları: 3.3 kat daha fazla risk
- Uyku sorunları: 3,1 kat risk artışı
- Kilo kaybı: 2,19 kat risk artışı
Ayrıca araştırmacılar, sigarayı bırakmanın kanser tedavisinden sonra sağlığı ve yaşam kalitesini iyileştirmede önemini vurgulayarak, bırakan katılımcıların semptom şiddeti puanlarında önemli ve bazen derin iyileşmeler olduğu sonucuna vardı.
İkinci kanser riskinde azalma
Sigara içmek ikinci bir birincil kanser riskini artırabilir. Bunlar, ilk tümörden yayılan (metastaz yapmış) kanser değil, tamamen yeni bir kanserdir.
Araştırmalar, sigara ve kanser tedavilerinin kombinasyonunun bazen bu riski artırabileceğini göstermektedir. Ayrıca, sigara içmek, özellikle tiroid kanserli kişilerde, ikinci kanser riskini 2 katından fazla artırabilir. Buna ek olarak çalışmalar, sigara içen baş ve boyun kanserli kişilerin, sigara içmeyenlere kıyasla ikinci kanser riskinin 5 kat fazla olduğunu göstermiştir.
Sigarayı bırakma, tütünle ilişkili kanser riskini azaltması gibi ikinci birincil kanser riskini azaltabilir ve daha az tolere edilebilir olan ikincil tedavilerden kaçınmanıza yardımcı olabilir.
Sevdiklerinizin korunması
Sigara içmek sadece sigara içen kişiye değil, onlarla yaşayanlara da zarar verir. Pasif (ikinci el) içicilerin maruz kaldığı sigara dumanının, sadece ABD'de her yıl yaklaşık 3.000 akciğer kanseri ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir.
Bilim insanları ayrıca, sigaradaki karsinojen bileşiklerin yüzeylere, giysilere ve nesnelere aylarca hatta yıllarca bulaşıp özellikle bebekler ve küçük çocuklar için sağlık riski oluşturduğu “üçüncü el dumanın” etkisi hakkında geniş kapsamlı araştırma yapaya başladılar.
Sigaranın sevdikleriniz üzerindeki etkisi dikkate alındığında alışkanlıklar değişebilir.
Tasarruf
Sigarayı bırakmanın diğer bir yaygın nedeni maliyettir. Günde bir paket sigara içerseniz, yıl sonuna kadar yaklaşık 6.300 lira harcayacağınızı düşünün. Kanser tedavisi görürken, bu miktardaki para, yapılan harcamalara yardımcı olabilir ve tıbbi faturaların getirebileceği stresin bir kısmını hafifletebilir.
Herkes farklı şeylerde sigarayı sonsuza dek bırakma motivasyonunu bulur. Belki de cüzdanınız bunu sizin için yapan kişi olabilir.
*
- İlgili konu: Sigarayı bırakmak için 4 öneri – güncel yaklaşımlar
*
