Diyet, vücut ağırlığı ve fiziksel aktivite gibi yaşam tarzı faktörlerinin, kanser riskindeki ve hastalığın seyrindeki rolü giderek popülerleşiyor. Daha önce yapılan çalışmalarda erken evre (1. ve 2. evre) kansere sahip hastalarda daha sağlıklı diyetlerin nüks ve yaşam kaybı riskini azaltabileceği gösterilmiştir. Bununla birlikte metastatik (4. evre) hastalığı olan hastalarda belirli diyet modellerinin sonuçları nasıl etkileyebileceğini gösteren çok az araştırma vardır.

İleri evre kanserlerde diyet çalışması

Metastatik hastalarda diyetin ne derece önemli olduğunu araştırmak için San Francisco Üniversitesi’nden Erin Van Blarigan ve ekibi tarafından bir çalışma yapıldı. Hastalar tedaviye başladıktan sonraki dört hafta içinde, önceki üç ay boyunca gıda alımını içeren bir anket doldurdular. Çalışmada gıda tüketim anketi kullanılarak belirlenen 2 diyet modeli (Batı tarzı beslenme ve güvenli diyet) ve 3 diyet kalite skoru (AHEI, AMED ve hipertansiyona karşı diyet yaklaşımları) değerlendirildi.

  • Batı Tarzı Beslenme; yüksek miktarda işlenmiş tahıl, süt ürünleri, kırmızı et, baharat, şeker ve tatlı içerir.
  • Güvenli Diyet; yüksek miktarla kurubaklagil, sebze ve meyve içerir.
  • Alternatif Sağlıklı Beslenme İndeksi (AHEI); 0-110 arasında puanlanır. Sebzeler (patates hariç), meyveler, kepekli tahıllar, kuruyemişler, kurubaklagil, uzun zincirli n-3 yağ asitleri, çoklu doymamış yağ asitlerine ve şekerli içecekler, alkol, kırmızı ve işlenmiş et, trans yağ ve sodyum kullanımını içerir.
  • Alternatif Akdeniz Diyeti İndeksi (AMED); 0 ile 9 arasında puanlanır. Sebze, meyve, kuruyemiş, kepekli tahıllar, baklagiller, balık, kırmızı ve işlenmiş et, tekli doymamış yağ asitleri ve alkol içerir.
  • Hipertansiyona Karşı Diyet Yaklaşımları; 0-45 arası puanlanır. Sebze, meyve, kuruyemiş, kurubaklagil, az yağlı süt ürünleri, tam tahıllar, sodyum, kırmızı ve işlenmiş et, şekerli içecekler ve tatlıları içerir.

Hastalar ortalama 73 ay takip edildi. Ekip bu süre sonunda diyet skorlarını ve modellerini inceledi. Jama Network Open’da yayınlanan çalışmanın sonuçlarına göre, metastatik kolorektal kanserli hastalarda diyet kalitesi ile genel sağkalım arasında bir ilişki yoktu. Ancak aynı hastalarda fiziksel aktivitenin daha uzun yaşam süresi ile ilişkili olduğu görüldü.

Sonuç & Yorum

Hastaları tedavi boyunca en iyi şekilde desteklemek ve uygulanabilir beslenme modelleri üretmek çok önemlidir. Tedavi süreci kişiye özel değerlendirme gerektirebilir. Bazı hastalarda istemsiz kilo veya kas kaybı görülmesi bazı beslenme değişikliklerini gerekli kılar. Bu konuda doktorunuzdan veya diyetisyeninizden destek isteyebilirsiniz.

Ancak yaşam tarzı değişiklikleri yapmak özellikle kanser teşhisi ve tedavisi ile uğraşırken oldukça zordur. Hastalar enerjilerini, kendilerine en çok yardımcı olabilecek değişikliğe odaklamak isteyebilirler. Sahip olduğumuz veriler tedavi sırasında ve sonrasında, daha aktif bir yaşam tarzı benimsemeye öncelik vermenin daha yararlı olabileceğini gösteriyor. Düzenli günlük yürüyüşler yapmak veya ev içinde daha aktif olmak iyi bir başlangıç olabilir. Hastalar elbette sağlıklı beslenmenin önemini göz ardı etmemeliler. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının hastalarda, metastazlar tespit edilmeden önce kazanılması çok daha yararlı olacaktır. Ayrıca ileri evre kanser teşhisine sahip bir hasta, sıkı diyetlerler uygulama yerine yemeyi sevdiği besinler gözetilebilir.