Giriş
- Burun kanaması oldukça yaygın bir durumdur.
- Endişe verici olabilir, ancak nadiren altta yatan tıbbi bir sorun vardır.
- Burun, burnun önünde ve arkasında yüzeye yakın konumlanmış birçok kan damarı içerir.
- Burun damarları çok kırılgandır ve kolayca kanarlar.
- Burun kanamaları tüm yaşlarda gözükmekle birlikte, en sık 3 ila 10 yaş arasındaki çocuklarda görülür.
- Burun kanaması, tıpta epistaksis olarak adlandırılır.
İki çeşit burun kanaması vardır: anterior (ön) burun kanaması, burnun ön kısmındaki kan damarları kanadığında oluşur. Posterior (arka) burun kanaması da burnun arka ve daha derin kısımlarının kanamasıdır. Bu durumda, boğazın arkasından geniz ve yutağa doğru kan akar. Tüm burun kanamalarının %5-10 kadarını oluşturan posterior burun kanamaları tehlikeli olabilir.
Burun kanaması nedenleri nelerdir?
Burun kanamalarının birçok nedeni vardır. Ani veya hafif şiddetli burun kanaması nadiren ciddidir.
Burun kanaması sık sık yaşıyorsanız, daha ciddi bir probleminiz olabilir. Kuru hava burun kanamasının en yaygın nedenidir. Kuru bir iklimde yaşamak ve merkezi bir ısıtma sistemi kullanmak burun iç astar dokusunu kurutabilir. Bu kuruluk, burun içi dokusunun hassaslaşmasına ve kolay kanar bir hale gelmesine neden olur. Yaşadığınız ortamı nemlendirerek bu sorunu aşabilirsiniz.
Alerji, soğuk algınlığı ya da sinüzit problemleri için antihistaminikler ve dekonjestan gibi burun spreyleri kullanmak da burun zarlarını kurutabilir ve burun kanamalarına neden olabilir. Burnu sık temizlemek de burun kanamalarının başka bir nedenidir.
Burun kanaması diğer yaygın nedenleri şunlardır:
- burun içinde sıkışmış yabancı nesne
- kimyasal tahriş edici maddeler
- alerjik reaksiyon
- burun yaralanması
- tekrarlanan hapşırma
- soğuk hava
- üst solunum yolu enfeksiyonu
- yüksek doz aspirin
Burun kanamasının nadir nedenleri şunlardır:
- yüksek tansiyon
- kanama bozuklukları
- kan pıhtılaşma bozuklukları
- kanser (çoğunlukla lösemi gibi hematolojik kanserler)
Çoğu burun kanaması tıbbi müdahale gerektirmez. Ancak, burun kanaması 10-15 dakikadan uzun sürerse veya bir ciddi yaralanma sonrasında ortaya çıkarsa tıbbi yardım almalısınız. Bu, daha ciddi olan bir arka burun kanaması belirtisi olabilir.
Burun kanamasına neden olabilecek yaralanmalar arasında bir düşüş, araba kazası veya kavga sırasında yüze alınan bir darbe bulunur. Yaralanma sonrasında ortaya çıkan burun kanamaları, kırık bir burun, kafatası kırığı veya iç kanamayı işaret edebilir.
Burun kanaması ne zaman ve hangi kanserlerin bir belirtisi olabilir?
Çoğu burun kanaması tıbbi tedavi olmaksızın kendi başına durur ve genellikle önemli bir sağlık sorununu temsil etmez. Bununla birlikte, tekrarlayan veya açıklanamayan burun kanamaları, kanser dahil ciddi bir altta yatan hastalığa işaret edebilir.
Burun ve paranazal sinüs kanseri
Tekrarlayan burun kanaması, burun boşluğunda veya sinüslerde malign (kanserli) bir tümöre bağlı gelişebilir. Skuamöz (yassı) hücreli karsinom bu alanlarda en sık görülen kanser türüdür ve burun veya sinüslerin astar dokusundan kaynaklanır.
Burun ya da sinüs kanserine bağlı burun kanaması genellikle tekrar eder, burnun bir tarafını içerir ve tipik olarak ağır kanamaya neden olmaz. Diğer yaygın belirtiler burun akıntısı ve tek taraflı burun tıkanıklığı, yüz ağrısı, diş ağrısı veya kulak basıncını içerir.
- İlgili konu: Baş ve boyun kanseri riski altında olabilir misiniz?
Lösemi
Burun kanamaları, lösemi (kan kanseri) belirtisi olabilir. Lösemi terimi, kemik iliğinin kan oluşturucu hücrelerinden kaynaklanan bir grup kanser anlamına gelir. Lösemi tipine bağlı olarak, kemik iliğinde, diğer kan hücresi tiplerinin üretimi düşerken bir tür kanserli kan hücresini aşırı üretir.
Lösemide burun kanaması, genellikle kanamayı durdurmaya yardımcı olan trombosit adlı hücrelerin belirgin ölçüde azalması (trombositopeni) sonucu oluşur. Bu nedenle, lösemi olan kişiler genellikle kolayca morarma ya da kanama yaşarlar ve burun kanaması da bunlardan biridir. Akut miyeloid lösemi (AML) ve kronik lenfositik lösemi (KLL) erişkinler arasında en sık görülen lösemi formlarıdır. Her ikisi de yaşlı yetişkinlerde en sık görülür.
Kanama tipik olarak ağır olmamasına rağmen lösemiye bağlı burun kanaması durdurmak zor olabilir. Burun kanamalarına ve kolay morarmaya ek olarak, diğer olası lösemi belirtileri ateş, gece terlemesi, kemik ağrısı, şişmiş lenf düğümleri, yorgunluk, halsizlik ve istenmeyen kilo kaybını içerir.
- İlginizi çekebilir: Lösemi ve lenfoma arasındaki fark nedir?
Lenfoma
Lenfoma, lenf nodları, dalak, bademcikler, adenoidler, timus ve lenfatik damar ve dokuların vücut çapında bir ağını içeren ve lenfositler olarak adlandırılan hücrelerden kaynaklanan hematolojik kanseri ifade eder. Hodgkin hastalığı ve non-Hodgkin lenfoma (NHL) iki ana lenfoma türüdür.
Lenf nodları ve diğer lenfatik dokular vücutta çok yaygın bir şekilde dağıldığı için, lenfoma, burun ve sinüsler dahil olmak üzere neredeyse her yerde ortaya çıkabilir. Nazal ve paranazal lenfomalar genellikle NHL tipidir. Burunda veya sinüslerde kanserli lenfoid dokunun artması yakın kan damarlarına girerek burun kanamalarına neden olabilir.
Daha az sıklıkla, ileri evre Hodgkin hastalığı veya NHL'nin vücutta yer alan kemik iliği tutulumu, trombosit üretiminin azalmasına bağlı olarak burun kanamasına yol açabilir.
Burun kanamasının teşhisi
Bir burun kanaması için sağlık kurumuna başvurursanız, doktorunuz kanamanın nedeninin belirlemek için bir fizik muayene yapar. Burnunuzu yabancı bir nesne için kontrol eder ayrıca, tıbbi geçmişiniz ve mevcut ilaçlarınız hakkında sorular sorar.
Doktorunuza, yaşadığınız diğer belirti ve şikayetler, ve yakın zamanda meydana gelen yaralanmalar hakkında bilgi verin. Burun kanamasının nedenini belirlemek için tek bir test yoktur. Ancak, doktorunuz nedeni bulmak için teşhis testlerini kullanabilir. Bu testler şunları içerir:
- kan hastalıklarını kontrol etmek için kan testi olan tam kan sayımı (hemogram, CBC)
- kanın pıhtılaşmasının ne kadar sürdüğünü kontrol eden bir kan testi olan kısmi tromboplastin zamanı (PTT)
- nazal endoskopi (ucunda kamera bulunan ince tüp şeklinde bir alet ile burnun içinin görüntülenmesi)
- burun bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
- yüz ve burun röntgeni
Aşağıda, burun kanamalarının nasıl durdurulması gerektiği basitçe resmedilmiştir.
Burun kanamalarının sadece yüzde 6'sı kanamayı durdurmak için ileri tıbbi müdahale gerektirmektedir. Bununla birlikte, 10-15 dakikalık sert fakat nazik bir baskı ile durmayan bir burun kanaması için acil tıbbi yardım almak önemlidir.
Ayrıca, tekrarlayan burun kanaması yaşarsanız, mümkün olan en kısa sürede doktora başvurun. Burun kanamalarının çok az bir kısmı kansere bağlıdır, bununla birlikte, bu potansiyel kanser uyarı işaretini görmezden gelmemek önemlidir.
