Meme Kanseri Tedavisi ve Araştırmalarında Yeni Ne Var?
Dünya genelindeki araştırmacılar meme kanserini önleme, teşhis ve tedavi etmenin daha iyi yollarını bulmak ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek için çalışmaktalar.
Meme Kanserinde Bazı Aktif Araştırma Alanları Şunlardır:
- Meme kanserinin nedenleri
- Metastatik meme kanseri nedenleri ve tedavisi
- Meme kanseri riskinin azaltılması
- Duktal karsinoma in situ (DCIS) nasıl tedavi edilmeli
- Meme kanseri için yeni laboratuvar testleri
- Meme kanseri için yeni görüntüleme testleri
- Meme kanseri tedavisi
- Palyatif bakım
Meme Kanserinin Nedenleri
Çalışmalar yaşam tarzı faktörlerini, alışkanlıkları ve kalıtsal meme kanseri genlerinin meme kanseri riski üzerindeki etkisini ortaya çıkarmaya devam ediyor. Birkaç örnek:
- Bazı çalışmalar, egzersiz, kilo alımı ya da kaybı ve farklı diyetlerin meme kanseri riski üzerindeki etkisine odaklanmaktadır.
- Meme kanserinde, kanser sürecini tetikleyen mutasyonların tespit edilmesi için genetik testlerin en iyi biçimde kullanılması ile ilgili çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor.
- Mutasyon olmayan fakat genlerin ifadesini etkileyen başka değişimler de vardır; bunlara gen varyasyonları denilir. Bilim insanları, gen varyasyonlarının meme kanseri riskini nasıl etkileyebildiğini araştırıyorlar. Gen varyasyonları, genellikle riskte ılımlı bir etkiye sahiptir, ancak birlikte geliştiğinde büyük bir etkiye sahip olabilirler.
- Son yıllarda meme kanseri önemli derecede etkileyen çevresel nedenler de dikkat çekmektedir. Bu konudaki bilimsel araştırmaların çoğu en erken evrelerinde olsa da aktif bir çalışma alanıdır.
- Meme kanserine sebep olabilen yüksek öncelikli kimyasallar tespit edildi
Meme Kanseri Riskinin Azaltılması
Araştırmacılar, meme kanseri riskini azaltmak için ilaç araştırmaya, özellikle de yüksek risk altındaki kadınlara yardımcı olabilecek çalışmalar yapmaya devam ediyorlar.
- Hormon tedavisi ilaçları genellikle meme kanseri tedavisine yardımcıdır, bazıları ise kanseri önlemeye de yardımcı olabilir. Tamoksifen ve raloksifen yıllardır kalıtsal meme kanseri riski taşıyan kişilerde meme kanserini önlemek için kullanılıyor. Aromataz inhibitörleri (eksemestan ve anastrozol) diye adlandırılan diğer bir sınıf hormonal ilaçlarla yapılan yeni çalışmalar, bu ilaçların yine meme kanseri açısından yüksek risk taşıyan kişilerde meme kanserini önlemede etkili olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte uzun süreli kullanım gerektiren hormonal tedavilerin de bazı yan etkileri vardır ve elbette tüm kadınlara önerilmesi söz konusu değildir. Ailesinde yaygın meme kanseri öyküsü olan ve kalıtsal kanser genleri taşıyan kişilere genetik danışmanlık sonucu önerilen tedavilerdir.
- Kimler kalıtsal meme kanseri için genetik test yaptırmalı?
- Diğer klinik çalışmalar, meme kanseri riskini azaltmak için hormonsuz ilaç aramaktadır. Bakılan ilaçlar, osteoporoz ve kemik metastazları için olan, COX-2 inhibitörleri, non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar ve statinleri (kolestrol düşürmek için kullanılır) içerir.
Kemikler, meme kanseri hücrelerinin sık tercih ettiği metastaz alanlarıdır. Bisfosfonatlar ve denosumab gibi bazı ilaçlar, kemiğe metastaz yapmış meme kanserinin tedavisinde kullanılır. Bu ilaçların meme kanserinin kemiğe metastaz yapmasını önlemeye yardımcı olacağını da düşündüren araştırmalar vardır. Bununla birlikte erken evre meme kanserinde bu kemik düzenleyici ilaçları önermek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
DCIS Tedavisinde Neredeyiz?
Duktal karsinoma in situ (DCIS), memenin süt kanallarını döşeyen hücrelerin anormalleşmeye başlamasıdır ve meme kanserinin çok erken bir evresidir. Bu durumda kanser hücreleri memenin süt kanallarında sınırlıdır ve memenin içine doğru yayılmamıştır.
DCIS’ın temel tedavisi ameliyattır ve bu ameliyatta bir miktar normal çevre doku ile birlikte tümör çıkarılır. Fakat DCIS’ta en ideal tedavi nedir sorusu günümüzde netlik kazanmamıştır, çünkü düşük dereceli (grade) DCIS ameliyat edilmeksizin takip edilebilir gözükmektedir.
DCIS’in nasıl davranacağının belirsizliği, en uygun tedaviyi seçmeyi zorlaştırabilir. Araştırmacılar, bir kadının DCIS'inin klasik meme kanserine dönüşme riskini tahmin etmek için bilgisayarları ve istatistiksel yöntemleri kullanma yollarını araştırıyorlar. Kadınlarda bir tedaviyi seçmede hangi faktörlerin önemli olduğunu düşündüklerini, karar vermelerine hangi faktörlerin yardımcı olduğuna dair (sağ kalım, nüks önleme ve yan etkiler gibi), DCIS sorularını yöneltiyorlar.
Yeni Laboratuar Testleri
Likit biyopsi – dolaşan tümör hücreleri için testler
Araştırmalar, meme kanseri olan pek çok kadında hücrelerin tümörden kopup kana karışabileceğini göstermiştir. Kan dolaşımına karışan tümör hücrelerinin ve kanserli hücre DNA’sı başta olmak üzere hücre parçalarının hassas laboratuvar testleriyle tespit edilebilmeye başlanması, kanser tıbbında son yıllarda en çok konuşulan konulardan biridir. Bu testler, hangi hastanın metastatik meme kanseri olabileceğini tahmin etmede yardımcı olsa da, bu testlerin kanserin tedaviden sonra nüks edip etmeyeceğini, hastalara yardımcı olup olmayacağını ya da yaşamlarını uzatıp uzatmayacağı belli değildir. Bazı çalışmalar, bu dolaşımdaki tümör hücrelerin alınarak laboratuvarda test edilebileceğini ve mevcut bulunan hangi kemoterapilerin tümör üzerinde işe yarayacağını belirlemek için araştırıyor (kemoterapi duyarlılık testleri).
Yeni Görüntüleme Testleri (Radyolojik Yöntemler)
Kanser olabilecek meme değişikliklerini değerlendirmek için daha yeni görüntüleme yöntemleri üzerine çalışılmaktadır.
Scintimamografi (moleküler meme görüntüleme)
Bu yöntemde, radyoaktivitesi oldukça az olan bir izleyici ajan damar içine enjekte edilir. Tracer denen bu izleyici ajan meme kanseri hücrelerine bağlanır ve özel bir kamera ile tespit edilir.
Bu tekniğin meme kanserlerinin tanısında faydalı olup olmayacağını görmek için çalışılmalar devam etmektedir. Bazı doktorlar, mamografide bulunan şüpheli alanların bu moleküler görüntüleme ile doğrulanabileceğini düşünse de kesin rolü hala belirsizdir. Araştırmalar bu teknolojiyi geliştirmeyi, yoğun (dens) memeye sahip veya genç kadınlarda kullanımını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Meme Kanseri Tedavisi
Kemoterapi
Kemoterapi birçok meme kanseri hastası için yararlıdır. Fakat kimin kemoterapiden en fazla veya en az yarar sağladığını anlamak için hala çalışılmaktadır. Bazen kemoterapinin önemli yan etkileri (uzun ve kısa süreli) vardır, bu nedenle kemoya kimin ihtiyaç duyacağını belirleyebilen testler yapmak yararlı olabilir. Hangi hastaların kemoterapiden yararlanacağını ve hangi hastaların bunlardan kaçınması gerektiğine dair belirleyici olabilecek farklı değerlendirme testleri için birçok çalışma yapılmaktadır.
Onkoplastik Cerrahi
Meme koruyucu cerrahi (lumpektomi veya kısmi mastektomi) genellikle erken evre meme kanserleri için kullanılır. Ancak tümör büyük veya meme küçük olduğunda meme koruyucu cerrahiler uygulamak mümkün olmayabilir ve tüm memenin alınması (mastektomi) gerekebilir. Günümüzde meme koruyucu ameliyatlardan sonra memenin yeniden yapılandırılması (rekonstrüksiyon) veya mastektomiden sonra tamamen yeniden yapılandırma, deneyimli meme kanseri merkezleri tarafından giderek daha yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Bu anlamda plastik cerrahlar, meme kanseri tedavi ekibinin rutin bir üyesi haline gelmiştir.
Üçlü Negatif Meme Kanseri
Üçlü negatif meme kanseri hormon tedavisi veya HER2 ilaçları gibi hedefli tedavi ile tedavi edilemediği için, tedavi seçenekleri kemoterapi ile limitlidir. Son yıllarda yeni meme kanseri ilaçlarına yönelik başka potansiyel hedefler belirlenmiştir. Bu hedeflere dayanan, kinaz inhibitörleri ve immünoterapi gibi ilaçlar, üçlü negatif meme kanserleri kombinasyon halinde veya kemoterapi ile tedavi etmek için araştırılmaktadır.
Hedefe Yönelik Akıllı İlaçlar
Hücresel düzeyde kanserle ilişkili moleküler hedeflere - örneğin aşırı çoğalmış büyüme reseptörlerine - yönelik akıllı ilaçlar, hücrelerin büyümesine veya yayılmasına yardımcı olan kanser hücrelerinin gen değişimlerini hedef alan bir grup ilaçtır. Yeni hedeflenen tedaviler, PARP inhibitörleri de dahil, meme kanserine karşı kullanılmak üzere incelenmektedir. Bu ilaçların, BRCA gen mutasyonlarının neden olduğu kanserlere karşı büyük ihtimalle yararlı oldukları ve bazı meme kanseri türlerinin tedavisinde işe yarayabileceği gösterildi. Örneğin olaparib (Lynparza) adlı ilaç metastatik, HER2 negatif meme kanseri olan ve daha önce kemoterapi görmüş BRCA mutasyonu pozitif meme kanserli kadınların tedavisi için FDA onayı almıştır. Diğer PARP inhibitörleriyle ilgili çalışılmalar devam etmektedir.
Palyatif Bakım
Kemoterapiden sonra hafıza ve bilişsel fonksiyonları geliştirmek için farklı ilaçlar arayan çalışmalar var. Diğer çalışmalar, beta-bloker olarak bilinen bazı kalp ilaçlarının, meme kanseri tedavisinde yaygın kullanılan kemoterapi ilaçları doksorubisin ve epirubisinin neden olduğu kalp hasarını önleyebileceğini değerlendiriyorlar.
Klinik Araştırmaya Katılmayı Düşünmek
Klinik çalışmalar, umut vaat eden yeni tedavilere veya prosedürlere daha yakından bakmak için yapılan kontrollü araştırmalardan oluşur ve tüm yeni kanser tedavileri, bu araştırmaların ürünüdür. Klinik çalışmalar sadece yeni kanser tedavileri değil, daha iyi yan etki yönetimi, erken tanı ve kanserden korunma için de değerli bilgiler sağlar. Bununla birlikte herkes için uygun değildir.
Sizin için uygun olabilecek klinik araştırmalarla ilgili bilgi edinmek isterseniz, doktorunuza danışın.
İlginizi Çekebilir:
What’s New in Breast Cancer Research?
American Cancer Society website cancer.org - Last Revised: February 1, 2018
