Over (kadın yumurtalık) kanserlerinin %10-15 kadarı kalıtsaldır. Kalıtsal kanserler, belirli genlerde meydana gelen mutasyonların kalıtım yoluyla geçiş yapması sonucu yavru döllerde belli kanser tiplerinin ortaya çıkmasıdır.
Kalıtsal Over Kanseri için En Sık Mutasyonlar Nelerdir?
Kalıtsal yumurtalık kanseri hastalarında en yaygın görülen gen mutasyonları BRCA1 ve BRCA2’de meydana gelir. BRCA (BReast CAncer) genleri DNA hasarlarının tamirinde görev alır, mutasyona uğramaları durumunda DNA’daki hasarlar birikmeye baslar ve kanserleşmeye neden olur. Yumurtalık kanseri tanısı alan kişilerin yüzde 15’inde BRCA genlerinin herhangi birinde mutasyon vardır.
Önemle vurgulamak gerekir ki, kalıtsal BRCA gen mutasyonuna sahip her birey kansere yakalanmaz. Aynı zamanda, aile hikayesi olmayan ve kalıtsal geçişli herhangi bir kanser sendromu bulunmayan hastalarda da BRCA mutasyonları görülebilmektedir. Bu mutasyonlar sporadik mutasyonlardır.
Kalıtsal yumurtalık kanseriyle ilişkili diğer genler ise TP53, PTEN, CDH1, ATM,CHEK2 ve PALB2 gibi tümör baskılayıcı genlerdir.
- Aynı zamanda, Lynch sendromuna sahip bireylerde, yumurtalık kanseri riski yüzde 12 artmaktadır.
- RAD51C ve RAD51D genlerinde görülen nadir mutasyonlar yumurtalık kanseri riskini yüzde 10 artırmaktadır.
- STK11 genindeki mutasyonlar yumurtalık kanseri riskini yüzde 18 artırmaktadır.
Kalıtsal Over / Meme Kanseri İlişkili Kanser Riskleri Nedir?
Meme ya da yumurtalık kanseri ilişkili kalıtsal gen mutasyonları taşıyan kadınlarda kanser riskleri:
- Yasam boyu meme kanseri riski %50 ile %80 arası
- 50 yaşından sonra meme kanseri riski %30 ile %50 arası
Yasam boyu yumurtalık kanseri:
- BRCA1 gen mutasyonuna sahip kadınlar için %25 ile %50 arası
- BRCA2 gen mutasyonuna sahip kadınlar için % 15 ile %30 arası
İkincil meme kanseri gelişme riski % 40 ile % 60 arası
Aynı zamanda erkekler için de risk hesaplaması yapılmıştır
Yasam boyu meme kanseri riski:
- BRCA1 gen mutasyonuna sahip erkekler için %1 ile %2 arası
- BRCA2 gen mutasyonuna sahip erkekler için %6
Yasam boyu prostat kanseri riski:
- BRCA 2 gen mutasyonuna sahip erkekler için %2
Kalıtsal Over Kanserinde Hangi Durumlarda Genetik Test Yapılmalıdır?
Kalıtsal yumurtalık kanserinde genetik danışmanlık ve genetik testler için birtakım kriterler belirlenmiştir. Önemle vurgulamak gerekir ki, her hastaya genetik test yapılmamaktadır. Amerikan Ulusal Klinik Kanser Rehberi’nde yumurtalık kanseri tanısı almış hastalarda genetik danışmanlık için gerekli kriterler aşağıdaki gibi belirtilmiştir:
- Hastanın ailesinde veya ait olduğu toplumda kanserle ilişkili olduğu bilinen bir mutasyonun bulunması
- 50 yaşın altında meme kanseri tanısı alması
- Üçlü negatif neme kanseri tanısı almak
- İki ya da daha fazla birincil meme tümörlerine sahip olmak
- Ailesinde 50 yaşından önce meme kanseri tanısı almış bireyin bulunması
- Ailesinde yumurtalık kanseri tanısı almış bireyin bulunması
- Ailede iki ya da daha fazla bireyde meme ya da pankreas kanseri vakalarının görülmesi
- Ailede meme kanserine eşlik eden pankreas, prostat, sarkom, adrenokortikal, endometriyal, kan, tiroid, meme kanserlerinden herhangi birine sahip olan bireyin bulunması
Kanser tanısı almamış ancak ailesinde kanser hikayesi olan sağlıklı bireyler içinde kriterlerde belirlenmiştir. Bunlar:
- Ailede kanserle ilişkili olduğu bilinen bir mutasyonun bulunması
- Ailedeki herhangi bir üyesinde iki yada daha fazla birincil meme tümörleri tespit edilmesi
- Ailede anne ya da baba tarafında 2 yada daha fazla bireyde meme kanseri görülmesi
- Ailede yumurtalık kanseri görülmesi
- Birinci derece yada ikinci dereceden akrabalarda 45 yas öncesi meme kanseri görülmesi
- Ailede meme kanserine eşlik eden pankreas, prostat, yumuşak doku sarkomu, adrenokortikal, beyin, endometriyal, kan, tiroid, mide kanserlerinden herhangi birine sahip olan bireyin varlığı
Bu kriterlerin en az birini taşıyan bireyler için genetik danışmanlık önerilir.
Kalıtsal yumurtalık kanserini belirlemek için genetik testler geliştirilmiştir. Bilimsel verilere uygun şekilde belirlenmiş genlerde analizler yapılmaktadır. Bu testler kan alınarak yapılır. Sonuçların yorumlanması ve değerlendirilmesi tıbbi onkolog ve kanser genetiği uzmanı ile yapılmaktadır. Ülkemizde bu gen testleri bazı üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve özel genetik test şirketleri tarafından yapılmaktadır.
